Foto zmiany

Losowy album

Zostań współautorem !

Napisz do nas


Nasze Statystyki Odwiedzin
Hasło - sprawdzam
stat4u

Cmentarz w Nienadówce - 2000


Otrzymując taki materiał do wykorzystania na stronie, serce się raduje, z drugiej strony, trochę żal, że otrzymałem go tak późno. Zakładając stronę nie miałem pojęcia, że taki materiał istnieje i często w poszukiwaniach wyważałem otwarte już przez kogoś innego drzwi. Długo się zastanawiałem jak ten materiał przedstawić, by pokazać jak wygląda oryginał, jednocześnie by materiał był czytelnym, a zdjęcia w pełnym rozmiarze pokazywały to co odeszło już bezpowrotnie. Przedstawiam wam, cmentarz nienadowski z przełomu XX - XXI wieku.

Autorka pracy zebrała mnóstwo faktów, które tylko dzięki temu przetrwały. Spędziła pomiędzy grobami dużo czasu, podobnie w parafialnych księgach, wyszukując sporo unikatowych danych. Bezkompromisowo opisuje co myśli o likwidacji pięknych, starych nagrobków, często tylko dlatego, że już się nimi nikt nie opiekuje, bądź też zmieniła się po prostu moda na nagrobki. Często krzyczy
w tekście dużymi literami, jak mniej lub bardziej nieświadomie niszczymy własną historię. Muszę przyznać, że zgadzam się z nią w każdym zdaniu. Nigdy nie miałem okazji w trakcie pracy nad stroną do rozmowy z p. Mazur, to widzę podobne myślenie w przedstawieniu materiałów o cmentarzach. Bardzo też spodobała mi się inicjatywa, o której pisze autorka już na samym końcu. Pomysł utworzenia na istniejącym już grobie bezimiennym, "mogiły upamiętniającej". W/g pomysłu miała ona upamiętniać rodaków pochowanych po całym świecie jak i tych bez mogiły. Spis treści jak i puste powiększ zdjęcie
kartki mówią, że to praca nieskończona, wielka szkoda, że coś lub ktoś przerwał kontynuacje. Po 2001 roku znajdujemy tylko krótkie notatki, ostatnie bodajże z roku 2014. Małe karteczki naklejane na stronicach informują o zmianie nagrobka, wycięciu drzew itp. Wielkie podziękowania należą się autorce, mam nadzieję, że będę mógł udostępnić również jej inne opracowania. Napiszę jeszcze raz, to prawdziwa przyjemność pracować z tak przygotowanym materiałem.

opr: Bogusław Stępień            



Genowefa Mazur - kronikarka
powiększ zdjęcie     Cmentarz to, jedyne chyba, miejsce na Ziemi,
                   gdzie tak wyraźnie splątane są ze sobą:


        PRZESZŁOŚĆ
                   TERAŹNIEJSZOŚĆ
                                       PRZYSZŁOŚĆ


Genowefa Mazur


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 08 2000


powiększ zdjęcie Widok cmentarza - od bramy głównej na wysokości kaplicy. Resztki starych drzew: sosny wejmutki, modrzew, akacje. Krzyż misyjny z roku 1960. Widoczna na tle krzyża figura Serca Pana Jezusa na grobie księży Proboszczów. Figura Matki Boskiej czuwa nad grobem sióstr zakonnych. Widoczne bardzo dla mnie brzydkie nagrobki, "na jedno kopyto" z lastriko. Duże, nieforemne, uszkodzone są prawie nie do naprawy. Najpiękniej prezentują się zwykłe aksamitki i inne popularne kwiaty. Przycięta kilka razy do roku trawa, też ma pewien, dla mnie, urok, uspakaja oczy i serce.

powiększ zdjęcie


* * * * *


Dla chcących pogłębić omawiane zagadnienia polecam materiały, z których m.in. korzystałam:
 1. Archiwum Parafii Nienadówka (Liber natorum et     baptisatorum, Liber capolatorum, Liber perceptarum
    et Expensorum, Komunikaty - z rożnych lat, Luźne
    dokumenty- kartki "w "dużej teczce" w oprawkach)
 2. Archiwum własne (odpisy, wypisy z różnych ksiąg
    i lat, notatki itp.)
 3. Cmentarz parafialny - groby oznakowane i te przez
    dobrą rękę oznaczone ułamanym krzyżem.
 4. Dziubkowa Joanna: Portrety trumienne, katalog
    Muzeum Narodowego w Poznaniu 1981.
 5. Encyklopedie: Gutenberga i Powszechna, Historia
    sztuki i inne.
 6. Kolbuszewski Jacek: Cmentarze, Wrocław 1996
 7. Krawczuk Aleksander: Opowieści o zmarłych,
    Cmentrz Rakowiecki. KAW Kraków 1988
powiększ zdjęcie
  8. Ożóg Jan Bolesław: wiersze, opowiadania, powieści, wspomnienia, szkice,
     (różne) zwłaszcza dotyczące Nienadówki.
  9. Plastyka i wychowanie 4/1997 Dwumiesięcznik MEN (A. Spudowska: Ogród
     pamięci, J. Kolbuszewski: Bólów poemata, M. Pisarkiewicz: Galerie tysięcy rzeźb).
10. Rozmowy, wywiady z mieszkańcmi.
11. Rzeszowski Informator Kulturalny nr. 31 listopad - grudzień 1998,
     Barbara Łyżka: nekropolie.
12. Śliwa Zuzanna: Zwyczaje rodzinne Polski, Wydawnictwo Podsiedlik Poznań 1990
13. Waldorff Jerzy: Za bramą wielkiej ciszy, Warszawa 1990 lub inne opracowania
     autora.
14. Winarski Edward: Artykuły w Nowinach, Super Nowościach, Źródle, Zwiastowanie,
     (z różnych lat)
15. Wycinki z prasy, fragmenty książek,itp.

          Zdjęcia wykonali: Bogdan Putyło - 23 VIII, 6 IX, 15 IX, 15 IX 2000
                                    Tomasz Baniak - 13 III 2001
                                    Andrzej Sztorc - ks L. Bukała, 13 IV 2000


* * * * *


Nie miałam zamiaru pisać monografii cmentarza. Chciałam utrwalić kilka dat, wiadomości, które udało mi się odtworzyć dzięki uprzejmości ks. prob. Mieczysława Zarycha (dokumentacja) przez mieszkańców Nienadówki (rozmowy, wywiady) za co im składam staropolskie serdeczne : Bóg zapłać !

Przyczyniły się też do tego moje długoletnie wędrówki na cmentarz i po cmentarzu.

Napisy na pomnikach rozsypują się dosłownie na oczach patrzącego, niszczeją nawet te na marmurze, granicie, nie wspominając o piaskowcu i cemencie.
powiększ zdjęcie
Nowobogaccy, budując bunkry - nagrobki lub grobowce marmurowe, nie uszanują krzyża na bezimiennej mogile. Najpierw go przewrócą, a potem usuną.

... Umarłych wieczność dotąd trwa
                             dokąd pamiecią im płacimy...

/Wisława Szymborska/



Dlatego tych wszystkich spoczywających na nienadowskim cmentarzu chciałam zachować od zapomnienia. Kłaniam się prochom Zmarłych, którzy do nas ślą przesłanie:
Kim ty jesteś my byliśmy, kim ty będziesz - jesteśmy
Kiedyś razem nas wezwie Pan na ostatni apel

Ks. proboszczowi, gospodarzowi tej nekropolii. M Zarychowi z życzeniami przeżycia chociaż pół XXI wieku.


* * * * *


Wiejskie cmentarze, mimo że biedne nigdy nie były smutne. Gospodarzyła na nich natura. Rosły tu razem drzewa, krzewy, rośliny zielne, trawy. Mieszkały małe zwierzęta i ptaki.

Na ziemnym kopcu grobu ziarno zasiane przez wiatr, ptaka lub zwierzę rosło obok wbitego w ziemię krzyża. Potem zbutwiały już krzyż brało na swoje ramiona - gałęzie i rosło ku górze.

Do grobów przedzierało się niczym przez dżunglę. Nie było zwyczaju dbania o groby w ciągu roku.
powiększ zdjęcie
Koszono cmentarze zwykle dwa razy w roku. Wszystkie prace porządkowe wykonywano przed Świętem Zmarłych (Wszystkich Świętych, Dzień Zaduszny).

Bardzo rzadko zdobiono je kwiatami. Składano na mogiłach gałązki jodły i świerka. Z czasem zaczęły się się pojawiać papierowe kwiatki. Świateł też nie palono. Moda na żywe kwiaty nastała już parę lat po II wojnie. Początkowo były to kwiaty z ogródka, potem chryzantemy. Dzisiaj znów modne są dekoracje z kwiatów sztucznych i dziesiątki lampionów.

      Za życia: miejsce dla matki lub ojca w starym domu lub kuchni przy stajni, łyżka zupy i kawałek chleba, a po śmierci: marmur, kwiaty i lampiony.

Ot, życie zwykłe, ze swoimi przywarami.


* * * * *


CIENIE ZMARŁYCH PRZODKÓW PRZEMAWIAŁY...


powiększ zdjęcie ... Przyjąłem posadę nauczyciela na Orawie w Lipnicy Małej. Była to moja pierwsza posada nauczycielska i pierwsza praca nauczyciela Polaka w tej miejscowości. Uczyli tu bowiem i madziaryzowali ludność polską Węgrzy o czym nic lub bardzo mało mało wiedziało społeczeństwo polskie Jakkolwiek czułem się szczęśliwym bo miałem nareszcie spokój i pracę, a praca ta nauczycielska odpowiadała mi, to jednak czułem, że jednak jestem jakimś intruzem wśród tej ludności góralskiej mówiącej gwarą góralską z naleciałościami mowy czeskiej, słowackiej i węgierskiej.

Trwało to tak długo dopóki nie zetknąłem się z nagrobkami moich licznych imienników na cmentarzu kościelnym w Lipnicy Wielkiej, a po których wśród żywych nie było śladu. Cienie zmarłych przodków
przemawiały do mnie napisami swych nagrobków i tablicami pośmiertnymi przodków, założycieli niegdyś Jabłonki na Orawie i wpłynęły na moją psychikę tak, że POCZUŁEM SIĘ SOLĄ TEJ KRESOWEJ Orawskiej Ziemi, z której Polska otrzymała kilkanaście wiosek po odbyciu podróży do Paryża Ks. Dr Ferdynanda Mahaya na czele delegacji górali, z którym niebawem miałem się zetknąć, jako duszpasterzem w Lipnicy Wielkiej, człowiekiem uczciwym rozumnym i dobrym Polakiem. Nie byłem już odosobnionym w mych poglądach na świat i życie...

/Pisownia zgodna z oryginałem/


Jest to fragment z "Życiorysu Jabłońskiego Jana" napisany własnoręcznie 4 V 1947r.
Spoczywa na cmentarzu w Nienadówce, zmarł w 1952 r.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 08 2000

powiększ zdjęcie Zach.- pół. róg cmentarza. Dąb bliźniak. Pewnie posadzono go na grobie zakochanych. Obok drugi dąb.

powiększ zdjęcie


* * * * *


NA GROBIE

... Furtka była otwarta szeroko, drzwiczki wisiały na jednym tylko zawiasie.
- Zdejm czapkę - usłyszał głos ojca i zobaczył, jak ściągną sam kaszkiet z głowy i przeżegnał się szeroko. Wyminęli jakiś wysoki krzyż drewniany i sunęli ścieżką koło
powiększ zdjęcie żywopłotu. W grabinowym gąszczu hałasowały wróble i inne ptaki, do tego stopnia, że nie zauważyły ludzi nawet na odległość kroku i nie uciekły.

Nawisały nad głowami gałązki akacji, brzoza pochylała się wpół drobniutkimi liśćmi nad starym grobem, zrównanym już zupełnie z ziemią. Załaskotała potem Lolka po szyi delikatnymi listkami stara wiśnia. Na najniższym konarze jej wisiał jeszcze strzępek spróchniałego drewnianego krzyża.

Dygocząc wszedł za ojcem między krzaki bzu. Obniżał teraz głowę przed jabłonią, obładowaną zielenią młodych jabłek i przed jakimiś śliwami. Wymijał piaskowcowe nagrobki i krzyże z drewnianymi
tablicami. Chciał czytać nazwiska, ale ojciec chwytał go za ramię ...

... Nagle ojciec zatrzymał się między dwoma niedużymi drzewkami, a była to z jednej strony lipa, a z drugiej chyba prosta siwa wierzbina. Pod nogami zazieleniło się to, i było drobne, małe, niepozorne, a nawet krzyżyka nie miało, tylko trochę zwykłej trawy na sobie i kilka wyższych źdźbeł turzycy...

Fragmenty z powieści "Bracia" J. B. Ożoga, WŁ 1989



* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2000

PAMIĘCI MOJEJ MATKI.

Odeszłaś matuś, sercu tak droga,
odeszłaś, aby nie wrócić,
o śmierci okrutna - jakaś ty sroga,
bardziej nie mogłaś zasmucić....


MOJA WIEŚ RODZINNA

... Kościółek na wzgórzu
i cmentarz w oddali
gdzie groby najbliższych,
którzy nas kochali....


Ś.P.
Anna Drapała z Wyskidów przeżyła lat 40.
Prosi o Zdrowaś Mario

5 II 1922r wzięła ślub z Janem Drapałą s. Piotra i Marii Gielarowskiej

Anna była c. Jakuba Wyskidy i Zofii Prucnal - siostra ks. Wojciecha Wyskidy i Marii Zięby.

Zarła w 1940r.

Fragmenty wyżej podanych wierszy pochodzą ze zbioru jej córki Heleny
powiększ zdjęcie

Helena Maria ur. się 15 XI 1924r. Bardzo silnie przeżyła śmierć matki - wtedy zaczęła pisać wiersze. Po wojnie wyszła za mąż za Kazimierza Chomko, mieszka w Bytomiu.
powiększ zdjęcie


* * * * *


Liczba zmarłych za lata 1 XI 1907 - 1930

brak danych za 2 lata i 2 miesiące

(brak Ksiąg 1863 - 1909)

powiększ zdjęcie


* * * * *


Brak danych od 1 XI 1907 - 1909 czyli 2 lata, 2 miesiące.

Zmarłych za 1910 - 1930: 1127 osób

Należy doliczyć jeszcze 2 lata 2 miesiące tzn liczbę zmarłych.

DLATEGO TAK SZYBKO ZOSTAŁA ZAPEŁNIONA
CZĘŚĆ WSCHODNIA CMENTARZA
powiększ zdjęcie


W r. 1910 - 11 wybuchła w parafii epidemia tyfusu.
W r. 1915 dołączyła czerwonka, koklusz, owrzodzenia.
W r. 1918 przywleczone z frontu choroby czyniły dalsze postępy.
Osłabione organizmy łatwo ulegały infekcji.
Słabe matki rodziły słabe dzieci (reakcja łańcuchowa)
powiększ zdjęcie


Dane dotyczą tylko XX wieku (bo w XIX sytuacja była jeszcze gorsza), z Księgi Zmarłych 1910 -1982

W ciągu tych 73 lat zmarło 2818, średnia roku, 40.

Za pierwsze 21 lat: 1127, średnia zgonów: 53,7, w ciągu ponad 50 - 1691, średnia zgonów: 32,5.
powiększ zdjęcie


* * * * *


PRZEŻYLI 90 LAT I WIĘCEJ.

powiększ zdjęcie

zmarł/a

przeżyła

imię nazwisko

inne info.

1935

100

Salomea Ożóg z d. Szot

wd. po Karolu

90

Andrzej Gielarowski

wd. po Małgorzacie Jarosz

1942

99

Katarzyna Sudoł

wd. po Stanisławie

1953

90

Aniela Kruczek

wd. po Filipie

1960

94

Katarzyna Tama

wd. po Bartłomieju

1961

90

Teresa Ożóg

wd. po Marcinie

1961

90

Teresa Ożóg

wd. po Marcinie

1965

91

Jan Chorzępa

s. Macieja i Agnieszki

1975

95

Agnieszka Nowak

wd. po Janie

93

Ludwika Wójcik

wd. po Jakubie

1978

94

Zofia Janik

wd. po Pawle

94

Maria Krudos

wd. po Piotrze

1979

90

Agnieszka Ożóg

c. Antoniego

1980

93

Maria Bernat

wd. po Józefie

1981

101

Kazimierz

wd. po Apolonnii

92

Maria Nowak

wd. po Pawle

93

Anna Słonina

wd. po Wojciechu

1986

90

Rozalia Olejarz

ż. Antoniego

1988

96

Aniela Tasior

c. Michała

1989

95

Aniela Jabłońska

wd. po Janie

92

Jan Drapała

s. Piotra

93

Zofia Tatara

c. Józefa

1991

92

Antoni Olejarz

1992

94

Wojciech Biernat

90

Anna Maziarz

1994

96

Maria Chorzępa

92

Katarzyna Gielarowska

wd. po Józefie

1995

94

Anna Śliż

wd. po Jakubie

96

Maria Kustra

93

Maria Falandys

1996

92

Anna Maziarz

c. J. Krudos i K. Rechul

90

Józef Wisz

1997

98

Agnieszka Wójcik

wd. po Wincentym

1999

92

Katarzyna Malec

ż. Józefa

95

Agnieszka Gut

ż. Piotra

2000

92

Jan Ożóg

m. Anny

91

Agnieszka Cisek

ż. Ludwika



* * * * *


Ecclesia Nienadoviensis

Percepta 1668 - 1700
Expensa 1668 - 1695
(brak kilku kart)


Annomine Domini Anno 1701
Liber Prceptarum Ecclesis Parachiodu Nienadoviensis Scriptus.
Per me Valentiam Franciscum Daniewicz Parochum Cinsden Eclesiu Parachialis Anno 1724 15 8bris a dalej Expensa 1801 - 1826



powiększ zdjęcie
Rękopis proszę przeglądać za pomocą strzałek


Od początku


powiększ zdjęcie

Podczas wykonywania wykopów pod fundament obecnej dzwonnicy (1947 - 1948, poświęcona 24 VIII 1948)wykopano dużo ludzkich kości. Na polecenie ks. prob. M. Bednarskiego zebrano je do trumny - skrzyni i zakopano od strony południowej, zalano cementem (inf. świadka tych prac)


2004/5 odwodnienie - kości.



* * * * *


     Jak zmieniała się "obsługa" zmarłych, oraz jak rodziny jedna przed drugą starały się o coraz okazalsze pogrzeby. W wykazie tych pozycji chciałam też pokazać, że do nienadowskiej parafii należały Medynia, Stobierna, Trzeboś i Trzebuska. Wydaje mi się, ze dają przegląd tych tematów, które wymieniłam wyżej. (Pełna dokumentacja w kancelarii parafialnej).
     Zmarłych grzebano w kościele i na zewnątrz kościoła. Miejsca na zewnątrz kościoła były zróżnicowane. Grzebano pod blankami, pod dzwonnicą i na całym obejściu kościoła. Podejrzewam, że kościelny parkan miał jakieś wypusty i to były te blanki (kilka razy tylko użyto wyrażenia blanki). Wiadomo, że najdłużej mogły się utrzymać groby w krypcie kościoła, a była ona obszerna, koło płotu, pod dzwonnicą.

     Zwyczajowe opłaty za miejsce zależały od wyboru miejsca. Początkowo za miejsce w kościele pobierano 1 grzywnę. (1 G=1zł 18gr, 1zł=30gr albo 1G=48gr, więc 2g=3zł 6gr), potem 2zł i więcej.
powiększ zdjęcie
     Za miejsce pod blankami i dzwonnicą dawano po 3 gr. Tyleż samo za całun czyli odziewadło. Zapalona świeca to też 3gr. Nie pobierano natomiast opłat za resztę miejsc. Opłatę można było też uiścić też w naturze, wosk, gonty. Biedniejsi płacili mniej przy takiej samej obsłudze, lub wcale.

     Dzwony chyba dzwoniły wszystkim, wymienione są tylko raz na bardzo bogatym pogrzebie. Podobnie jak krzyż (wymieniony tylko raz)

     Niektórzy już za życia płacili sobie za miejsce, a na pogrzebie resztę opłacała rodzina. Opłaty te nasiliły się gdy cmentarz miał być przeniesiony poza obręb kościoła.


* * * * *


     Dopóki cmentarz istniał przy kościele nie było problemu z przeniesieniem zwłok do grobu, z kościoła do grobu było blisko. Należy pamiętać, że przeciętnie zmarli byli grzebani bez trumien. Kiedy cmentarz znalazł się na miejscu dalszym, trudno było przenieść ciało zmarłego w rękach. Wtedy pojawiają się mary po raz pierwszy zapis z r. 1785, czyli wtedy gdy powstał nowy cmentarz. Za mary też uiszczano zwyczajową opłatę 3gr, a potem 6. Katafalk pojawia się dopiero w r. 1821. Nie wiem czy od razu służył do pogrzebów czy też początkowo tylko do Mszy Św., wspomnieniowych, żałobnych.
     Początkowo palono 1-2 świece, a potem coraz więcej i więcej: 4, 6, 8, 10, 12, 13..... 18. Długo potem
powiększ zdjęcie
na wsi opowiadano, że np. na pogrzebie Jędrzeja Śniega płonęło 15 świec. Tym sposobem chciała rodzina wynagrodzić brak miejsca pochówku w kościele.


             Nr=574
                         Do Przewielebnego Urzędu parafialnego w Nienadówce


powiększ zdjęcie

W celu rzetelnego uczynienia repartycyi pomiędzy parafian na datek tak do powiększenia jako i oparkanienia Cmentarza parafialnego złożyć się maiący Szanowny Urząd parafialny tych wszystkich w gminie Trzebuska zwanej zamieszkałych iednakże do parafii Nienadówka należących parafian z Imienia i Nazwiska i nr. Domu wykazać i taki wykaz jak najspiesziy tu dosłać. -
Z c.k. Urzędu powiatowego, Sokołów 29 marca 864
(Exped. 22 Maja 864 L. 34)          AP N-ka, Teczka 3.



* * * * *


powiększ zdjęcie

zdjęcie z archiwum strony


powiększ zdjęcie


     Nie wiem kiedy pojawiły się w Nienadówce trumny, ale chyba dość późno. Jak podają różni autorzy na wsiach jeszcze na początku XX wieku ich nie używano. Musiało to być zjawisko powszechne, skoro cesarz Austro-Węgier, Franciszek Józef, zamierzał wprowadzić na terenie Galicji obowiązek sporządzania "urzędowej trumny" gminnej. W okresie międzywojennym "domowinę" robili zmarłemu najbliżsi krewni, a pomagali sąsiedzi.
     Powstały cmentarz zajmował mniej więcej połowę obecnej części zachodniej i w związku z epidemią zapełniał się szybko. Dlatego ks. Antoni Momidłowski zaraz na początku swojego urzędowania poszerzył cmentarz - 1862 r. - do końca tej strony zachodniej.
powiększ zdjęcie
Nie wiem czym był ogrodzony poprzednio cmentarz, ale teraz ogrodzono go parkanem, a potem żywopłotem. Ta część cmentarza zapełniała się dość szybko, gdyż nastała moda na wykonywanie trwałych lub trwalszych od poprzednio stosowanych oznaczeń. Dawniej grób był bezimienny. Zmarli byli powierzani kościołowi i dokładne umiejscowienie ich grobu było nieistotne. Nie stawiano nawet krzyży

     Dalsze poszerzanie cmentarza nastąpiło za ks. prob. Ludwika Bukały. 1 IX 1907 r poświecił obecną część wschodnią, obecnego cmentarza. I ta część zapełniła się bardzo szybko, bo w latach 1928-1930. Na początku tej części zaczęto grzebać zmarłych już w roku 1925, a może i wcześniej oczywiście po raz drugi. Związane to było z epidemią w 1910-1912 i podczas I wojny światowej. Tę część ogrodził ks. Bukała żywopłotem.


* * * * *


     Ks. D. Syktowski też grodził pierwszy cmentarz i wybudował trupiarnię w r 1819. Nie wiem jak długo ona przetrwała, kto budował następne.

     Ks Michał Bednarski postawił na cmentarzu krzyż i nową murowaną kostnicę w 1949 r. Została ona rozebrana w1984 r. gdy miano wybudować kaplicę Budowę kaplicy rozpoczął ks. Edward Stępek. Zmarł 14 IX 1986 r. Budowę kaplicy zakończył obecny proboszcz ks. Mieczysław Zarych. W I rocznicę śmierci ks. E Stępka odprawił w niej Mszę św. za spokój jego duszy.

     W maju 1997 r. skradziono blachy spod okien i nad drzwiami,były miedziane, zniszczono przy tym tynki i okna. W nocy z 21 na 22 czerwca 1998 r. grupa
powiększ zdjęcie
nienadowskich wandali zdewastowała cmentarz (krzyże, nagrobki, ozdobne flakony).

     Obecny ks. Probosz chciałby utworzyć piękny cmentarz stąd jego wysiłki mające na celu rozszerzenie i ogrodzenie cmentarza. Utwardził alejki na cmentarzu, położył krawężniki, poszerzył i utwardził drogę na cmentarz. Zatrudnienie pracownika, na sezon letni, spowodowało, że nie ma już na cmentarzu gąszczu zarośli krzewów i roślin zielonych. W VI - VIII 2000 roku wyrwano mocno zniszczony już żywopłot, teren rozplantowano.


* * * * *


SWOISTA KSIĘGA



     Wszystkie cmentarze opisują dzieje narodów, regionów, miast, wsi, rodzin, pojedynczych ludzi; m niosą treści, które określają sens trwania narodu, współtworzą pojęcie ojczyzny.

     "Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć tracą życie" (marszałek F. Foch).

     Według Jacka Kolbuszowskiego cmentarz to SWOISTA KSIĘGA, TO PEWNEGO RODZAJU TEKST.
Kartami owej księgi są poszczególne groby, pojmowane jako nie tylko świadectwo istnienia ludzi i ich w życiu dokonań, ale postrzegane również jako "PRZESŁANIE, wiele mówiące o nieuchronności ludzkiego losu, o śmierci, ludzkiej wreszcie PAMIĘCI" (Jacek Kolbuszewski: Cmentarze, Wrocław 1996)
powiększ zdjęcie
     Cmentarz obrazuje znamienny dla danego czasu stosunek do śmierci, a zatem i stosunek do życia. Zwracanie się w inskrypcjach do żywych o chwilę MODLITWY za zmarłych kryje poczucie wspólnoty tych dwóch dwóch światów.

     Przestrzeń cmentarna jest niezwykle bogata w znaczenia. W system znaków wpisane są formy architektoniczne - grobowce, plastyczne - rzeźba i malarstwo, literackie - inskrypcje. Wszystko to wchodzi we wzajemne związki, uzupełniając swoje znaczenie.

     To za ich sprawą, groby, stają się podobne "do kartek albumowych (kamienie nagrobne)" jak rzecz ujął Michał Bałucki.


* * * * *


     Przygotowałam kilkadziesiąt KART z naszego cmentarza parafialnego. Na pewno ktoś inny wybrałby inne groby, inaczej je interpretował.

Chciałam pokazać:
     - ogólny wygląd cmentarza
     - groby Księży Proboszczów
     -          Księży Rodaków
     -          Sióstr Zakonnych
     -          Nauczycieli
     -          Dobrodziejów kościoła
     - groby najstarsze
     -          najstarszych mieszkńców
     - groby Ofiar wojny
     -          różne
powiększ zdjęcie


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 08 2000



Do wiecznego snu szumią drzewa. Na tej części cmentarza jesiony, w tym bliźniaki.
powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 09 2000



Grób Księży Proboszczów na cmentarzu w Nienadówce. Odnowiony w 1995 r. przez ks. proboszcza Mieczysława Zarycha. Groby ich poprzedników pozostały pod posadzką świątyni parafialnej bądź znajdują się tam gdzie kończyli swoją pracę kapłańską.

powiększ zdjęcie Drzewa wycięto III - IV 2002r.

Figurę odrestaurowano w 2012r.
(Roman Dawidziak z Rzeszowa)


* * * * *


NAPIS NA TABLICY

-przed 1995r-

Ksiądz Antoni
Momidłowski
proboszcz w Nienadówce

Jubilat Podkomorzy Jego Świątobliwości
Leona XIII

zmarł 8 lutego 1901r.
w 84 roku życia

Prosi o westchnienie do Boga
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 09 2000

-w 1995r. i obecnie-

Ksiądz Antoni
Momidłowski
proboszcz w Nienadówce

zmarł 8 lutego 1901r.
przeżył 84 lata

budowniczy obecnego kościoła w latach 1895-1897

w setną rocznicę
wdzięczni mieszkańcy


* * * * *


Ksiądz Antoni Momidłowski na probostwo do Nienadówki przyszedł z Sokołowa, gdzie był wikariuszem. Poszerzył cmentarz m.in. o tę część na której spoczywa (płd). Wybudował kościół, ten w którym się modlimy. Dbał o oświatę dlatego wybudował szkołę najpierw drewnianą, a potem murowaną tzw. starą szkołę k. kościoła.
     Miał dwie pasje - leczył chorych, do seminarium trafił jako student medycyny, z pomocą swoich krewniaczek. Kochał ogrodnictwo - sadził drzewa owocowe, krzewy. Ogrody i cmentarz otaczał żywopłotem, które potem uzupełnił jego następca. Nie zostało z nich już prawie nic, w ub. roku zniszczono żywopłot koło cmentarza, a trochę wcześniej koło plebani (trochę na pamiątkę zostawiono).

Proboszcz: 1859 - 1901

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie Po prawej stronie ks. A. Momidłowskiego ???, że po lewej ks. M. Bednarskiego pochowano ks. prałata Mieczysława Zarycha, zm. 11 01 2012r.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 09 2000



Ksiądz Michał Bednarski urodził się 4 VI 1887r. w Wysokiej koło Łańcuta. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Łańcucie, do gimnazjum w Rzeszowie, egzamin dojrzałości składał w Krakowie. Wyświęcony na kapłana w Przemyślu przez ks. bpa. J. S. Pelczara w roku 1919, 1 czerwca. Był wikariuszem w Grodzisku Dolnym. W roku 1921, jako administrator nowo tworzącej się placówki, przyszedł do Bud Łańcuckich, pracował do r. 1934. W zimie tego roku, po podpisaniu prezenty przez Alfreda hr. Potockiego objął probostwo w Krzemienicy, z którego zrezygnował i objął w 1935r. w Nienadówce. powiększ zdjęcie

Na mocy rozporządzenia Ordynariatu Biskupiego 22 III 1935r. przybył do Nienadówki w charakterze administratora. Instytuował go na probostwo ks. bp. Franciszek Barda ordynariusz przemyski 10 IV 1935r.

Dnia 17 VI 1952 wniósł do Kurii Biskupiej rezygnację z probostwa z braku zdrowia. Rezygnację Kuria przyjęła 17 VIII 1952, wyznaczając na administratora ks. E. Stępka.

Zmarł w Nienadówce 23 XI 1972r. Pogrzeb prowadził ks. bp. S. Jakiel.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 09 2000



Ks. Edward Stępek urodził się 18 IV 1918r. w Iskrzyni. Gimnazjum ukończył w Nowym Sączu. W pażdzierniku 1938r. rozpoczął studia teologiczne w Przemyślu. W czasie wojny znalazł się pod okupacją niemiecką i sowiecką.

Ks. rektor Jan Grochowski przeniósł seminarium do Antonówki pod Brzozowem. Święcenia kapłańskie przyjął w bazylice O.O. Jezuitów w Starej Wsi 24 X 1943r. Potem dalej studiował do czerwca 1944r. Miał aplikatę na wikariusza do Dydni, Kamienia, a potem do Nienadówki, gdzie przybył 23 XI 1944r, Wr. 1947 odszedł do Słociny, potem do Dukli - 8 miesięcy, Jedlicza do 1952r. Wyznaczony na administratora, parafii Nienadówka, objął rządy 1 VIII 1952r.
Od razu zabrał się do pracy, a zaniedbania były duże, z powodu wojny i słabego zdrowia ks. Poprzednika. Wspaniały duszpasterz i gospodarz parafii.
powiększ zdjęcie

Zmarł 14 IX 1986r. (w Rzeszowie w szpitalu). Uroczystościami pogrzebowymi
w dn. 17 IX przewodniczył ks. bp. Bolesław Taborski i ponad 50 księży.


* * * * *


Urodził się 15 VIII 1870r. w Hyżnem. Maturę zdał w Rzeszowie 31 V 1890r. Odbył studia teologiczne w latach 1890-1894 w Przemyślu. Święcenia kapłańskie otrzymał 15 VII 1894r. Jako wikariusz pracował w Miechocinie: 1894-1898, w Przeworsku: 1898-1899, w Łańcucie: 1899-1901. Mianowany proboszczem w N-ce 18 VII 1901.
"Karta" z cmentarza w Sokołowie
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 1999

Dziekan sokołowski
1 V 1921 - 24 VI 1949

proboszcz w Nienadówce
18 VII 1901 - 14 I 1935

Proboszcz w Sokołowie
15 I 1935 do śmierci

Przyczynił się do przyozdobienia kościoła parafialnego w N-ce: witraże, stacje drogi krzyżowej, pająki. Poszerzył cmentarz i ogrodził go żywopłotem. Założył Związek Katolicko - Społeczny, kasę pożyczkową, straż pożarną. Wymalował kościół 1 922r., wzbogacił parafię w 2 dzwony. Wybudował dom ludowy, organistówkę, budynki gospodarcze. Do parafii wprowadzono Siostry Służebniczki NMP.


* * * * *


Urodził się 28 VIII 1908 r. w Nienadówce. Syn Jakuba Wyskidy (s. Jakuba i Marii Nowińska) i Zofii c. Jana Prucnala i Agnieszki Cisek. Uczęszczał do szkoły powszechnej w miejscu. W latach 1920 - 1929 kontynuował naukę w państwowym gimnazjum drugim im. Stanisława Sobińskiego w Rzeszowie, gdzie zdał maturę. (Świadectwo datowane: 25 maja 1929r.) Wzięty do wojska, służbę odbywał w podchorążówce w Rzeszowie. Wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie w 1935 r. Był administratorem i pierwszym proboszczem Łopuszki Wielkiej - była to wieś gdzie większość mieszkańców była członkami kościoła narodowego (polskiego). Budował parafię od podstaw w sensie fizycznym i moralnym.

Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył w dn. 4 IV 1972 ks. bp Bolesław Taborski
✯ 28 VII 1908
† 1 IV 1972
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Brat Marii Ziębowej, żony Józefa ur. 1918r.

Ks. Wojciech Wyskida. Wyżej jego rodzice.


* * * * *


Urodził się 17 stycznia 1930 r. w Nienadówce. Rodzice: Jan Bełz s. Bartłomieja i Marii Nowak.
Katarzyna c. Marcina Biernata i Małgorzaty Ożóg.

Szkołę podstawową ukończył w Nienadówce, średnią w Sokołowie Młp. Wstąpił do zakonu salezjanów: Pia Societas Sancti Francisci Salesii, Inspectoria Polonica S. Hyacintti.

Święcenia kapłańskie otrzymał 29 VI 1956 r. w Krakowie z rąk ks. bpa dr. F. Jepa. Długoletni proboszcz Jegłowej dekanat Strzelin, archidiecezja wrocławska.


Zmarł w Nienadówce 27 VI 1994r.
(przebywał u brata - zm. z powodu choroby serca).
Spoczął obok rodziców.


Te zielone okrągłe liście sięgają na Jego grób z grobu Rodziców.
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Brat Ludwika Bełza (ND).

Ks. Franciszek Antoni Bełz - rodak nienadowski.


* * * * *


SŁUŻĄC
NIEPOKALANEJ
ZESZŁY
Z TEGO
ŚWIATA
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000

Siostry
Służebniczki
NMP

S. Teresa żądło
S. Koleta Furman

Siostra Koleta Furman, córka Stanisława i Zofii Nowak z Nienadówki, urodziła się 22 XII 1923 r. Po ukończeniu nowicjatu w Starej Wsi kończyła gimnazjum Zdrowie jej jednak nie dopisywało, zapadła na gruźlicę. Jako chora przybyła do N-ki i tu zmarła w ochronce 22 II 1946 r.

Pogrzeb odprawił ks. dziekan Ludwik Bukała - prob. w Sokołowie w asyście ks. prob. Michała Bednarskiego i ks. wikariusza Edwarda Stępka (L. d. :lp8/1946)


S Teresa Żądło

       Liber defunctorum:
       Lp. 52/1942, nr d. 96.
       Zmarła 20, pogrzebana 22 XI 1942 r., lat 73

       Teresa Żądło siostra zakonna, córka ... i Anny Jagódka

powiększ zdjęcie
W 2000 roku położono dwie płyty - środek wolny (na kwiaty) w k. X 2013 r., położono płytki wokół grobu.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 09 2000



Siostry Służebniczki NMP - rodaczki i ich siostra .
Córki Józefa Motyla i Wiktorii Nowak

     Ś.P. Helena Motyl - S. Służebniczka NMP
     ✯ 18 I 1919 † 15 XII 1971 w wypadku

     Ś.P. Aniela Motyl - S. Służebniczka NMP
     ✯ 17 X 1914 † 17 XII 1970

     Ś.P. Anna Bełz ż. Jana, matka Stanisławy,
     Czesławy, Janusza.
     ✯ 8 II 1920 † 17 I 1999

MARYJO - NIEPOKALANA - MÓDL SIĘ ZA NAMI
powiększ zdjęcie

Do nazwiska s. Motyl, dopisane nazwisko Jan Bełz, tam pochowanego.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 09 2000

Kościelny - Wojciech Chorzępa
Obok pochowano żonę Annę.
     Nagrobek przerobiony na czarny granit.
powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 09 2000

Kościelny - Piotr Śliż
Mąż Stefani Janik c. Pawła i Zofii Drapała
     ✯ 29 VI 1910    † 23 XII 1979


Obok pochowano Stefanię, żonę. powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 09 2000



Jan Jabłoński ur. 1 XI1892r. w Jurkowie pow. Brzesko. Syn Józefa i Anny Rożkowicz. Rodzice mieli 2 morgi pola i 9 dzieci. Szkołę ludową 6 letnią ukończył w Czchowie, gimnazjum w Bochni i Krakowie na Pogórzu. Po ukończeniu piątej klasy wystąpił z gimnazjum ze względu na brak środków do życia, mieszkania, książek. Pracował w hotelu jako służący, w sklepie, w straży. Pieniądze posyłał matce jako zwrot kosztów na gimnazjum.

     W 1913 r. wzięto go do wojska - 57 pp austr. 15 komp. IV Baon w Tarnowie. Z pułkiem wyruszył n wojnę w 1914 r. Ciężko ranny pod Lublinem, przeleżał 3 dni na polu bitwy, dostał się do niewoli rosyjskiej. Wrócił w 1917 r. Austriacy wywieźli go do Czech, był w Reichenbergu, Gross Uksdorf. Po powrocie do Krakowa - szpital, kalectwo.


     Potem egzamin państwowy z księgowości i rachunkowości. Państwowy Kurs Nauczycielki, matura. Nauczyciel na Orawie w Lipnicy Małej, Dzierżaniny pow. Brzesko, kierownik szkoły w Łaniowej - 13 lat, wyrzucony 31 I 1939 przez Niemców. Wojnę spędził z żoną w Nienadówce. Mieli tu dom, gospodarstwo. Po wojnie zaczął pracować w N-ce. Przeniesiony na emeryturę w 1951 r. Umiera 8 III 1952 r. Nie potrafił pogodzić się z rzeczywistością polityczną i stosunkiem rządu do "dodatkowych" rolników. powiększ zdjęcie


powiększ zdjęcie W grobie Jana Jabłońskiego pochowano Jana Ożoga, zm. 2 XII 2012.
Zmieniono tablicę Anieli Jabłońskiej.

napis:
                 Jabłońska
     Aniela ✯ 1894    † 1989
         Jan ✯ 1892    † 1952


Aniela Jabłońska urodziła się 8 IX 1894r. w Nienadówce, córka Jana Nowaka i Agnieszki z Pikorów (kupił od hrabiego dwór w Trzebusce i potem sprzedawał ziemię). Ukończyła Seminarium Nauczycielskie w Rzeszowie. Egzamin dojrzałości zdała 7 III 1916 r. w Rudniku, Egzamin Kwalifikacyjny 9 II 1926 r. przed Komisją Egzam. w Rzeszowie w Seminarium Naucz. Męskim. powiększ zdjęcie
Nauczycielka:

1 IX 1917 - 31 VIII 1918

2 klasowa szkole powszechnej w Czarnej pow. Końskie

1 XI 1918 - 31 VIII 1919

1 klasowa, Przyłągi gm. Miedzierza pow. Końskie

1 IX 1919 - 31 X 1921

1 klasowa, Stemplewo, Zelgoszcz, pow. Turek

1 XI 1921 - 31 VII 1924

3 klasowa, Nowe Złotn, gm. Rąbień, Łódź

1 I 1925 - 30 VI 1929

3 klasowa, Trzeboś, pow. Kolbuszowa

1 VII 1929 - 1 VIII 1940

3 klasowa, Łaniowa pow. Brzesko

1 VIII 1940 - 31 VIII 1945

przymusowa bezczynność

1 IX 1945 - 31 VIII 1952

7 klasowa szkoła powszechna w Nienadówce


Uczyła m.in. języka francuskiego i niemieckiego w kl. V, VI, i VII. Po przejściu na emeryturę odizolowała się od otoczenia. Po śmierci męża mieszkała sama, ponad 0.5 km od innych domów. Była bardzo sprawna niemal do ostatnich chwil życia.
Zmarła 3 I 1989r.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 09 2000

Janina Kołodziej i jej mąż.


     Urodziła się 22 III 1928 r. w Nienadówce. Córka Jana Krawca i Katarzyny Nowak - siostra Anieli Jabłońskiej. Ukończyła szkołę powszechną w N-ce, szkołę średnią w Sokołowie. Zaocznie ukończyła Studium Nauczycielskie w Rzeszowie, kierunek - plastyka i i wychowanie techniczne.

Pracowała jako nauczycielka w Trzebosi od 1950 - 1956, a potem w Nienadówce - do śmierci, 31 V 1976r.
powiększ zdjęcie
     Jej mąż Stanisław s. Marcina i Anny Krudos ur. 15 IX 1928 pełnił funkcję sekretarza w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Nienadówce.

    siostra    Heleny Ożóg żony Michała
                  Anieli Prucnal żony Józefa
                  Genowefy Krawiec

    matka    Barbary Wiśniewskiej
                  Elżbiety Pietruchy
                  Wojciecha


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Helena Kinicka
1929 - 1991

Urodzona w Sokołowie, c Szymonik. Tam też ukończyła szkołę średnią i kurs pedagogiczny. Uczyła w Szkole Podstawowej nr. 1 w Nienadówce od ?? do 1963r, przeszła na rentę - choroba serca.
    matka:    Anny
                  Grażyny
                  Barbary

Jej mąż Marian zmarł 6 XI 1991 (ur. 2 III 1927), a za kilka tygodni "z tęsknoty poszła za nim".
Zmarła 1 XII 1991, ur. 23 VIII 1929
powiększ zdjęcie


* * * * *


     Helena Maciąg z d. Welc, c. Teresy Węgrzynowicz urodził się 26 III 1914r w Oleszycach, w rodzinie Kolejarza. Ukończyła seminarium nauczycielskie w Jarosławiu. W 194r. jak wiele rodzin z tamtych terenów, uciekała przed Ukraińcami. Część z nich znalazła przystań w Nienadówce. Tu wyszła za mąż za Michała s. Albina i Marii Ożóg, 26 VIII 1944r. Od 1 IX 1944, do chwili przejścia na emeryturę 31 VIII 1972, była nauczycielką w szkołach podstawowych w Nienadówce. Matka dwóch synów, Tadeusza i Andrzeja.

powiększ zdjęcie

Będąc na emeryturze służyła Bogu, rodzinie i ludziom. Pomagała m.in. o. Januszowi Kołodziejowi pasjoniście. Była członkiem stowarzyszenia Przyjaciół Seminarium Duchownego w Rzeszowie.

Zmarła 19 XI 1999r. Spoczęła obok męża na cmentarzu parafialnym w Nienadówce.
Za trzy tygodnie obok niej spoczął syn Andrzej ur. w 1949r.


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001



* * * * *


         Wojciech Biernat

Urodził się 17 III 1889r., zmarł 2 XI 1975r. w Nienadówce. Wspaniały gawędziarz i bajarz. Poeta ludowy. Jego wiersze zakupiło Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie. Misternie drutował naczynia gliniane i nitował metalowe. Ostatni w Nienadówce, co to potrafił.

powiększ zdjęcie


MĘKA (fragm. wiersza z Antologi: Wioska rodzinna, Rzeszów 1995)

W krzyżowaniu dwóch dróg
W kącie pola z rogu
Na drwiny chłop pole
Ofiarował Bogu

Temu, co w swych rękach
Dzierży wszechświat cały
Wybudował stolarz
Z drzewa płotek mały

W nim nad globem Ziemi
Krzyż wznosi ramiona
Na nim Chrystus nagi
Umęczony kona

Przed obliczem Jego
Śpiewają słowiki
Na organkach grają Mu
Polne koniki

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 I 2000

Tu drogą z gestapo
Szedł młodzian z przymusem
Smutnie na krzyż spojrzał
Bo cierpiał z Chrystusem

A szło ich tu wielu
Autem jechali
Wioskę, pola i krzyż
Żegnali, płakali

A szło ich tu wielu
Autem jechali
Wioskę, pola i krzyż
Żegnali, płakali



Wioska rodzinna

Wiosko moja, wiosko Polska
Wiosko moich dziadów
Ileż tu sadów
Jaka wielka, jaka długa
I jest kościół jeden
Są i stare ruderlaki
Przykucłe do ziemi
Chronią starych ludzi jeszcze
Gnatami swoimi ....


powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


Jan Nowak 1847 - 1928
Agnieszka Nowak 1855 - 1935
Wieczne odpoczywanie - racz im dać Panie -
Grób Nowaków

Liber defi. Lp. 15/1928; zm. 16 (18) marca 1928
                Jan Nowak mąż Agnieszki z d. Pikor, l. 80
Lp. nr. d. 429
                Agnieszka Nowak wd. po Janie, c. Marcina Pikora i Marii Kus, l. 80


Nowak Jan kupił w r. 1907 ziemię dworu w Trzebusce. Budynek rozebrał na cegłę. Ziemi część sprzedał, część rozdzielił między swoje dzieci, a miał ich kilkoro: Jabłońska Aniela, Słowik Zofia, Katarzyna Krawiec, Anna Chorzępa, Szczepan Nowak.

Fundator dzwonu "Jan Nepomucen i Agnieszka"
witraża "Chrzest Pana Jezusa"
powiększ zdjęcie


* * * * *


Pająki


nie chcą mówić, jakaś "plama" w życiorysie.
powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000



* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Dobry duch dla nienadowskiego kościoła.

Ś.P.
Agnieszka
Nowińska
† 1953
przeżył 68 lat

O Jezu zbaw jej duszę (napis na nagrobku)


L.D.
Lp. 23/1953
15 (17) 1953, lat 68
Agnieszka Nowińska c. Sebastiana i Zofii Cisek
    Informacja od Tadeusza Nowińskiego
Ur. 1885.  Z 1953r.


Kupiła: witraż przy wielkim ołtarzu, strona południowa
           obraz do noszenia Maria z Jezusem
           monstrancję do hostii św.
           pająk kryształowy

Poza tym drobnijsze rzeczy, np. komże, obrusy

powiększ zdjęcie


* * * * *


         Wojciech Ożóg - GAZETNIK

Urodził się 9 II 1850r. Ukończył miejscową szkołę powszechną. Dalej kształcił się samodzielnie, gromadząc księgozbiór z różnych dziedzin. Miał 42 morgi ziemi. Był sekretarzem gminy. Był jednym z założycieli w 1864r., Kółka Rolniczego i w 1909 Kasy Stefczyka. Sympatyzował z ks. Stojałowskim - pisał listy o stosunkach w N-ce, pisał wiersze, które ks. Redaktor umieszczał w swoich gazetach. W 1904 wziął udział w zorganizowanej przez niego wielkiej pielgrzymce chłopów polskich do Rzymu. Ze zgromadzonych pamiątek stworzył swoiste muzeum (te w domu i Muzeum Ziemi Rzeszowskiej uległy zagładzie w czasie okupacji hitlerowskiej).
Zmarł 17 XI 1932r.

powiększ zdjęcie
(sprostowanie redakcji)
W oryginale jest błąd, Kółko rolnicze powstało w 1884 roku.


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Józef Ożóg s. Wojciecha i Agnieszki Kołodziej.
Mąż Zofii, c. Adama Ożoga i Ludwiki Chorzępa.

      Zofia:    ✯ 6 01 1902    † 13 (15) 03 1980
      Józef:    ✯ 8 02 1897    † 1 03 1986

Rodzice m.in. Wojciecha - byłego Kuratora Oświaty w Rzeszowie

Fundatorzy (ojciec i syn):   ambony


Do nazwisk Józefa i Zofii dopisano:

Wojciech i Agnieszka

Zrobiono nowe nagrobki. W miejscu grobu starego wykonano grób i nagrobek dla córki i zięcia Józefa.
powiększ zdjęcie


* * * * *



         Maria Nowińska z Modrzyńskich urodziła się i wychowała w Warszawie W r. 1933 wyszła za mąż za Józefa Nowińskiego s. Antoniego i Agnieszki, prawnika. W N-ce schronili się na czas wojny, chcieli przetrwać. Niestety 21 VI 1943 w czasie pacyfikacji, oprócz 8 zabitych, Niemcy zabrali też zakładników, m.in. Józefa Nowińskiego, nie wrócił, zginął w obozie w Pustkowie.

         Matka trzech synów:

Janusza       ur. 1934r. w Warszawie, wyświęconego
                     w 1957r., w Przemyślu, zmarł w 1992r.
                     (proboszcz w Nowosielcu)
powiększ zdjęcie
Lecha          oficera wojskowego, obecnie mieszka
                     w Nienadówce.
Zbigniewa    zmarł w 1994r.

         Zawsze była pogodna, mimo ogromnych wysiłków, aby po wojnie wychować synów, życzliwa, chętnie każdemu śpiesząca z pomocą.
Bratowa Marii Pietrygi żony Szczepana, Anny Kściuk żony Jana, Katarzyny Chorzępy ż. Stanisława, Julii Kuźniar żony Franciszka (ze Stobiernej).


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000

✯ 25 IV 1905     † 8 VIII 1992


Wykonano nowy NAGROBEK, czarny powiększ zdjęcie


* * * * *



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Zofia Hertel
✯ 22 II 188405     † 23 IV 1931

Pomnik wykonano w pracowni T. Janika w Rzeszowie


Zofia Hertel z d. Krawiec (siostra Jana Krawca, ciotka Janiny Kołodziej ż. Stanisława, Heleny Ożóg ż. Michała, Anieli Prucnal ż. Jana), żona Józefa.

Jej syn Stanisław ur. w 1905r. zdobył wyższe wykształcenie, doktorat z filozofii. Przed wojną był nauczycielem gimnazjalnym w Łucku, gdzie pracowało wielu Nienadowian, np. Marcin Zdeb, który potem zginął w Katyniu, Jan Bełz.


powiększ zdjęcie


* * * * *



Dobrodzieje

Michał Ożóg - Fund. Ochronki
powiększ zdjęcie
F. Cisło - dzwon
powiększ zdjęcie
Dobrodzieje

Zofia, Jan Ożóg - Fund. stacji
syn Wojciech - 2 witraży
powiększ zdjęcie


* * * * *



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


ŚP Józef Śliż
mgr referent
Urzędu Wojewódzkiego
w Poznaniu
† 4. 4. 1945
żył lat 34
Prosi o Modlitwę


L.d. (13) I 1945, nr d. 214
zm. 4, pogrzeb 6 IV 1945 ; l. 34, ur. 17 III 1911

Józef Śliż (magister insuris) mąż Marii z d. Skiba, syn Jakuba Śliż i Agnieszki Biernat. Maturę składał w gimnazjum humanistycznym w Rzeszowie. Skończył wydział praw w Uniwersytecie Jagielońskim, uzyskawszy tam dyplom magistra. Pracował w sądownictwie w Poznaniu. W czasie wojny przebywał w Sokołowie, zmarł na gruźlicę. Jego bratem był Ludwik Śliż mąż Heleny Jacek, ojciec - Aliny, Adama Michała.

Lp. 17(19) III 1911, nr d. 214 ; Józef
powiększ zdjęcie

Jakub Śliż s. Antoniego i Marii c. Walentego Chorzępa
Agnieszka c. Marcina Biernata i Małgorzaty c. Jana Ożoga

} ślub - 16 08 1908



* * * * *



Liber defunctorum:
Lp. 6/1939
zm. 17, pogrzeb 22 luty 1939r., lat 32, ur. 19 1906

Marcin Ożóg syn Stanisława Ożóg i Agnieszki z domu Chorzępa (żołnierz służby stałej; 3 pułk piechoty w Jarosławiu)

Ukończył gimnazjum humanistyczne w Rzeszowie i Szkołę Podchorążych. Pracował czynnie w wojsku.

Zmarł po operacji.
powiększ zdjęcie


Stanisław Ożóg
1859 - 1926
mąż Agnieszki z d Chorzępa
L.d 12 1926

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000
Wieczne odpoczywanie racz im dać Panie

Marcin Ożóg
porucznik WP
1906 - 1939



* * * * *



Według
"moich" metryk
✯ 21 III 1846
† 23 XII 1923

Maria Nowak


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 VIII 2000

Według
podanych przez
W. Pikora
1830 - 1924



Z relacji Walentego Pikora w 1998r. (✯ 7 VII 1924 - † 3 II 2001):

Umieścił on na grobie swojej babki krzyż z tabliczką informującą, że Maria Nowak 1830 - 1924 była uczestniczką powstania styczniowego.
         Maria dała schronienie dwudziestu kilku mężczyznom uciekającym z Ulanowa,
Niska. Prała, gotowała. Ktoś doniósł o ukrywających się partyzantach do żandarmerii. Ukrywali się w lesie w stronę Huciska. Tam zostali nakryci, zamordowani i pochowani. Na tym miejscu stał krzyż, który potem wraz z rosnącą sosną podniósł się w górę. Po wyrąbaniu tam lasu, tylko kopa gałęzi znaczyła to miejsce (droga przez las do Głogowa). Gdy był chłopakiem przebywał tę drogę z Furmanem lat ponad 70 i on mu to miejsce pokazywał i mówił, że należałoby je zaznaczyć krzyżem. Przyszły lata wojny, wyrąbywano las, zmieniono drogi. Dzisiaj żyje ono tylko we wspomnieniach nielicznych już osób. powiększ zdjęcie


Zofia Pikor żona Walentego na tym miejscu pochowałą swego brata Józefa Ożoga, grób znikł powiększ zdjęcie


Oficer, który przebywał z powstańcami miał uczyć chłopskie dzieci czytać i pisać. Zgadzałoby się to z zapisem w zaginionej kronice szkoły, że dzieci uczył powstaniec. (Zapis robił kierownik szkoły od 1922r. Stanisław Marczyk)

Jednak wg Szemantyzmu Galicji w N-ce istniała szkoła parafialna, a nauczycielem był organista Wojciech Makowski. S. Marczyk wymieniał nazwisko Zięba lub Ziemba (w N-ce był wikariusz F. Ziemba)
powiększ zdjęcie
         Maria otrzymała od powstańców dokument potwierdzający jej pracę dla nich, ale uległ on spaleniu razem z budynkiem, w którym, mieszkali - pocz. XX w.

         Krzyż na grobie babki W. Pikor postawił w 1997 realizując obietnicę daną matce. W. Pikor podał mi, że babka była córką Antoniego Krudosa. Znalazłam w 1839r. akt urodzenia Marianny, ale nie zgadzał się wiek w chwili śmierci (z ksiąg zmarłych)i dzień(wiedział, że pogrzeb był w wigilię). Sprawdzając małżeństwo jego ojca Adama ;ur. 19 / 1921; że jego żona Anna Nowak była córką Mateusza Nowaka i Marii "matae de Sebastiano Krudos".

Lp 13; 21(22) III 1846 Marianna nr d. 46 ojciec Sebastianus Krudysz,
           matka Marianna Buczak.

I to by się zgadzało z wiekiem zmarłej w 21 XII 1923r., Marii Nowak l. 77 i ją pochowali w wigilię.

         Pozostawiam to już bardziej ode mnie dociekliwym do sprawdzenia.

         Z tym pożarem to też może być podanie rodzinne, bo w r. 1788, 9 III pod tym numerem domu był pożar i w płomieniach zginęli Marianna l. 15, Katarzyna l. 13, Sebastian l. 8, dzieci Łukasza Nowaka.


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 09 2000



"Dwaj SS-mani poszli do Jana Malca. Malca nie ma w domu, jest na stójce furmanką, przy policji w Sokołowie. Drzwi do mieszkania zamknięte. Biją w nie kolbami, ale żona Malca, kobieta lękliwa nerwowa, boi się otworzyć. Po kilku silniejszych uderzeniach drzwi z trzaskiem otwierają się, wściekli SS-mani wpadają do środka, wyrzucają siłą dwóch małoletnich synów gospodarzy wprost z łóżka na dwór, i tu, na naszych oczach ich mordują. 16-letni Józef dostaje dwie kule w pierś, o rok starszy Stanisław otrzymał postrzał w brzuch. Prowadzą nas do środka wsi. Z pobliskiego domu wybiega w bieliźnie Stanisław Chorzępa. Eskortujący nas SS-man składa się, strzela, ale chybia. powiększ zdjęcie
Widzi to inny, podnosi automat i kładzie Chorzępę trupem. Kilka kroków dalej, pod mostkiem, w przydrożnym rowie, leży trup Kantora. Przyjechał w gościnę do szwagra i tu został zastrzelony.

Przy oknie Pauliny Chorzępy stoją ci sami zbrodniarze, którzy zamordowali synów Malca i przez szybę biją z dwóch k.b. do 16-letniego syna Michałka, będącego jeszcze w łóżku. Posiekali go na strzępy. "O kilkanaście metrów dalej leży w rowie Jan Chorzępa, dróżnik...".

         Z listu o pacyfikacji Nienadówki w dniu 21 VI 1943r., Nowiny Rzeszowskie, kwiecień 1968. (List napisał sąsiad Malców - Walenty Nowak).
powiększ zdjęcie


To jego autorstwa jest pomnik, który stoi na grobie Michała Zapory i Stanisława Chorzępy. Tablicę wykonał razem z synem Edwardem, jego autorstwa jest też wiersz:
Ojczyzno !

Powiedz światu tu leżą twe syny
Pobite kulą wroga, bez sądu i winy
I choć miną lata i wieki przeminą
Ta zbrodnia żyć będzie twoich katów winą

(Jest to wykonanie przyrzeczenia zawartego w wierszu: Nad mogiłą kolegów) z 1945r.


* * * * *


Tablica Pamięci Ofiar okupacji hitlerowskiej umieszczona na ścianie kościoła parafialnego w Nienadówce.

         Wiele z tych osób nie ma grobu,bo zginęły w obozach koncentracyjnych lub groby te znajdują się daleko. Szkoda, że nie ma takiej tablicy Ofiar I wojny światowej. Groby Nienadowiaków rozrzucone były na obszarze dawnej monarchii austriackiej i tam gdzie cesarz prowadził wojnę. Poboru rekrutów do wojska cesarz pilnował bardzo dobrze i w wojsku potrafił trzymać lat kilka lub kilkanaście.
powiększ zdjęcie


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 IV 2000



* * * * *


Przy nazwiskach wziętych zakładników, w czasie pacyfikacji Nienadówki 21 VI 1943, pisałam "zginął w Pustkowie".

         Ich droga ostatnia wiodła przez Sokołów, Rzeszów - Zamek, Pustków i stąd Oświęcim, Sachsenhausen i Oranienburg. Tam, w czasie ciężkiej zimy 1944-45, większość zginęła.

         Wrócili tylko z tej czternastki: Stanisław Stopa Józef Wójcik, Tomasz Wójcik
powiększ zdjęcie


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VII 2000



Drzewa wycięto w 2002r. powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie
powiększ zdjęcie
powiększ zdjęcie
powiększ zdjęcie

od Redakcji:
Powyższe karty zamieszczam bez przetwarzania, znajdują się na nich ciekawe informacje nieznane mi wcześniej, które z pewnością wykorzystam na stronie. Znajdują się też informacje błędne, które zostały już zweryfikowane np. datę rozstrzelania zakładników w Sokołowie, miejsce śmierci Adama Nowaka czy ta, która mówiła o ochrzczeniu żyda przez ks. Gielarowskiego. Również błędnie wpisane jest imię jego matki. W artykule Martyrologia znajdziecie zweryfikowany spis ofiar, których sporo udało się opisać dzięki pomocy rodzin.



* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


Leon ✯ 10 V 1917
s. Andrzeja (s. Marcina i Marii Niemiec)
i Marii (c. Jana Bałamuta i Katarzyny Słonina).
Ochrzczony 12 V 1917 przez ks. Stanisława Banasia (wikariusza).


Andrzej i Leon Ciupakowie, ojciec i syn, zostali rozstrzelani 17 XI 1943r, za zabicie świni. Zostali pochowani na miejscu zbrodni. Po wojnie przeniesiono ich ciała na cmentarz. Nad ich pierwotną mogiłą postawiono krzyż. Obecnie na tym miejscu stoi kościół wybudowany w latach 1982 - 1986, pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001


                 Krzyż poświęcony pamięci Andrzeja i Leona Ciupaków
                 na placu przy kościele w Trzebusce.

Napis na krzyżu:
Pomódlmy się

Za setki ofiar obozu zagłady w Trzebusce, żołnierzy AK i osób cywilnych pomordowanych przez NKWD w Turzy latem i jesienią 1944r.

Za rozstrzelanych na tym placu przez hitlerowców w dniu 17. 11.1943 roku Andrzeja i Leona Ciupaków

Pomódl się o pokój, zgodę i solidarność w naszej Ojczyźnie i w naszej parafii.

Trzebuska 1988.11.01
powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


Antoni Miazga
ur. 15/6 1914
zginął śmiercią tragiczną
zm. 21/7 1944
Prosi o modlitwę

Antoni Miazga ps. Mak
urodził się 15 VI 1914r., w Przewrotnem, s. Tomasza i Zofii Organiściak. Brat Marii Nawłoka, żony Józefa z NG. Zginął skrytobójczo w lesie huciskim dnia 2 VII 1944, pogrzeb odbył się 18 IX 1944 (po znalezieniu zwłok) Pracował w AK w czasie okupacji.
powiększ zdjęcie


* * * * *


Michał Cisek
NUMER 59519
OŚWIĘCIM - RAVENSBRüCK


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Tuż przed wybuchem II wojny światowej podjął pracę w Zarządzie Zbiorczej Gminy Sokołów - wieś. Miał ukończony w 1934r kurs sekretarzy (przy urzędzie Wojewódzkim we Lwowie) Prowadził m.in. ewidencję ludności. Wystawił m.in. dowód tożsamości Janowi Szczygłowi na nazwisko, zmarłego wcześniej Jana Ożoga (obaj z Nienadówki). Kiedty ten został schwytany przez gestapo, odkryto mistyfikację.

W konsekwencji 4 VI 1942r. w dzień Bożego Ciała, aresztowano sekretarza gminy Michała Ciska. Przewieziony do Rzeszowa 8 dni torturowany, trzymał się wersji,że wydał dowód właściwej osobie.
powiększ zdjęcie
Z Rzeszowa obaj ze Szczygłem zostali przewiezieni do Tarnowa, a stamtąd do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Cisek otrzymał nr obozowy 59519.

Szczygieł wkrótce zginął, zaś Cisek przetrwał w obozie ponad 2 lata. Ważył wówczas 33 kg. W sierpniu 1944r., gdy wojska radzieckie stanęły na linii Wisły, wywieziono go wraz z grupą więźniów do Ravensburg. W dniu 3 maja 1945r., został wraz z kolegami wyzwolony przez wojska amerykańskie.

Po odzyskaniu wolności udał się w drogę powrotną do kraju. Podróż trwała 22 dni. Do Nienadówki przybył 26 maja 1945r. Po niezbędnym odpoczynku i rekonwalescencji na nowo rozpoczął pracę w gminie, skąd przeniesiono go do Zarządu Miejskiego na stanowisko sekretarza.
Od 1950r. pełnił obowiązki przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Sokołowie. Przez dziesięć lat był też prezesem Gminnego Zarządu Samopomocy Chłopskiej. Postępująca choroba nóg i serca konsekwencja obozowego stania na apelach po 18 i 20 godzin, o chłodzie i głodzie, zmusiły go do rezygnacji z pracy zawodowej w 1955r. Od czasu do czasu przekazywał młodszym na spotkaniach np. w szkole, gehennę tamtych dni. Zmaganie się z chorobą przerwała śmierć 26 XI 1975r. powiększ zdjęcie
Ojciec Józefa ożenionego w Górze, Heleny ż. Stefana Ożoga, Anieli, żony Jana Gielarowskiego


* * * * *


Tutaj powinny znaleść się zdjecia grobów zmarłych AKowców:

Szczepana Pietrygi, więźnia łagru Uzłoje, obwód Stalinogorsk.
Szczepana Ożoga
Franciszka Ożoga, żołnierza II Armii WP, szlak bojowy kończył w Mielniku.
Jana Ożoga, ps. Tank
Józefa Buczaka, ps. Rokosz, więźnia Uzłoje.
Jakuba Ożoga
Wojciecha Chorzępy
Wojciecha Pikora, więźnia Uzłoje koło Stalinogorska.
Wojciecha Marszała
kap. Wojciecha Chorzępy, ps. Bawół, Roland - łagier Uzłoje
powiększ zdjęcie
Józef Wisz
Józef Guzenda, ps. Pszczoła, nauczyciel
Jan Nowiński, więzień szlaku: Rzeszów, Pustków, Sachsenhausen, Buchenwald

i Wielu Wielu innych, a zwłaszcza tego, którego najpierw NKWD postrzeliło, a potem wykradło trumnę z ciałem. To Jan Buczak, ps. Kloc, któego symboliczny grób planuje urządzić rodzina Józefa Buczaka, zm. w ub.r., na cmentarzu w Rzeszowie - Wilkowyja.

Może znajdzie się tu fotografia TEGO grobu.


uwaga redakcji:
Cóż, pozwalam sobie uzupełnić tę świetną pracę i zamieszczam fotografie, o któych wspomina autorka.
powiększ zdjęcie
powiększ zdjęcie


* * * * *


Liber defin: Lp. 3, nr d. 400
                Kazimierz Jodłowski wd. po Apolonii
                  s. Walentego i Katarzyny Ozóg
                ur. 10 II 1880       zm. 25 I 1981r.
Lp. 4, nr. d. 400
                Apolonia Jodłowska ż. Kazimierza
                 c. Michała Kubas i Marii Walczak
                ur. 9 I 1890       zm. 12 II 1947r.

powiększ zdjęcie


Rodzice m.in. Stanisława Jodłowskiego w N. Dolnej i Władysława w N. Górnej

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000
Przeżył 101 lat.



* * * * *


ŚP
Aniela Jodłowska
l. 20

✯ 26.9.1943

Córka Kazimierza i Apolonii


W 2012 zmieniono nagrobek

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001



* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


Zofia c. Piotra Drapały i Marii Gielarowskiej (grób poniżej)

Piotr Drapała

zm. 10.VI.1926r
lat 69
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Paweł Janik
mąż Zofii pochodził z Hyżnego, s. Antoniego i Teresy Pałac

Rodzice:
Ludwika Stanisława
ur. 1914
nauczyciel, kierownik szkoły

Stefanii, ż. Piotra Śliża
ur. 1910
kościelny

(troje dzieci zmarło po urodzeniu)


Grób Marianny Drapałowej zmarłej 9 VIII 1924r., w wieku 66 lat. Z tyłu po prawej: grób jej męża, syna,
II synowej. Po lewej grób I synowej. Syn Jan
przeżył 92 lata.


powiększ zdjęcie

Zmieniono nagrobki
powiększ zdjęcie


* * * * *


Ś.P.
Antoni Olejarz

✯ 3 VI 1899
† 2 VII 1991

l. 92

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000
Jezu nie bądź mu sędzią - lecz Zbawicielem



* * * * *


Ś.P.
MARIA
CHORZĘPA

✯ 9 III 1898
† 4 IV 1994

l. 96

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000



* * * * *


Ś.P.
Agnieszka Wójcik

✯ 20 I 1899
† 7 V 1997

l. 98

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000



* * * * *


Ś.P.
ZOFIA BEŁZA
c. Józefa i Marii Sidor
✯ 6. 4. 1919
† 14. 11. 1941

powiększ zdjęcie

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001


Zmarła Zofia była siostrą ks. Stanisława Bełzy, proboszcza w Rzeszowie - Fara. Ojciec księdza Józef ożenił się z Nienadowianką 10 II 1934r., wziął ślub w Nienadówce z Rozalią Ożóg, c. Michała i Agnieszki Ożóg.

Józef a potem Maria pracowali u Jana Kustry (w 1934. nr 10) Był wdowcem po Marii Buczak s. Antoniego. 9 II 1915 wziął ślub z Katarzyną Marszał (miał wtedy 70 lat). Brat Rozalii, Franciszek brał ślub 24 VI 1950r. z Zofią Krudos c. Jakuba i Agnieszki Marszał.



* * * * *


powiększ zdjęcie



* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VIII 2000


Najstarszy grób na nienadowskim cmentarzu znaczony nagrobkiem. Znajduje się on chyba na granicy części zakupionej w 1863r Zwrócony napisem na zachód. Górna część krzyż odłamana i mocno wbita obok nagrobka. Wykonany w rzeszowskiej pracowni kamieniarskiej J. Czuby.

Tu spoczywa Ożóg Jakub
Data śmierci: 18 widoczna dobrze, a pozostałe mogą być - 83, 63, ....
Prosi o westchnienie do Boga
powiększ zdjęcie

Wykonany z piaskowca, który opierał się działaniu czasu. W tym roku widoczny po zimie ubytek (6 III 2001). Ktoś jeszcze składa kwiatek i świeczkę na Wszystkich Świętych.


* * * * *


ANTONINA MAKOWSKA

Była żoną nienadowskiego organisty Wojciecha Makowskiego, który pracował na pewno w latach 1857 - 1874, a być może parę lat wcześniej i później (te lata potwierdzają jego podpisy w metrykach parafialnych). Prowadził szkołę parafialną co potwierdza Szemantyzm Królestwa Galicji.

         Antonina była, operując dzisiejszym językiem, położną. Odbierała dzieci rodziców biednych i bogatych. Opiekowała się samotnymi matkami z "lepszych" domów np. późniejszą Hermanową, która m.in. ofiarowała 1000 dolarów na budowę ochronki.

         Brat W. Makowskiego był posesorem (a może ekonomem) plebańskim - Stanisław (Jan ?) Makowski. Jego żona Jadwiga była gospodynią na plebani.

Ś.†.P.
Antonina Makowska
zmarła
16/6 1896
w 65 roku życia
Prosi o westchnienie do Boga

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000
Antonina Makowska 1896

Grobem opiekuje się rodzina Walickich. Zmarła miała być jakąś krewną ich prababki Honoraty z d. Knapińskiej. Obok groby Walickich:



Ostatni grób z typowym ogrodzeniem z tamtego okresu. Obelisk wykonany z piaskowca.






Elżbieta Motyl, Stanisław Nawłoka odnowili OBELISK za pieniądze z gminy. W środę 22 X 2013r. założono replikę ogrodzenia, ale bez BRAMKI. Obelisk wykonany z marmuru dębniańskiego k. Krakowa, już się nie ?????.
powiększ zdjęcie powiększ zdjęcie


* * * *


         W tym grobie spoczywają Ludwik i Anna z Momidłowskich Praszylowie. Zmarli w 1896r. Nie ma górnej części nagrobka. Na postumencie wetknięty metalowy krzyż, być może pochodzący z części górnej. Ks. Antoni Momidłowski był znany z pasji leczenia, być może Anna pomagała mu. Prowadził duże gospodarstwo rolne. (Jego brat Stanisław Momidłowski był posesorem plebańskim ?" powiększ zdjęcie
powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VIII 2000



Ludwik i Anna z Momidłowskich Praszylowie 1896. Pomnik nagrobny stoi na dużej kwaterze, która mogłaby kryć 4 osoby, obwiedziony blokami, piaskowca, spięty żelaznymi klamrami.


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


Przepiękny krzyż, prawdopodobnie fragment większej całości - pomnika. Dobrze widoczna postać Jezusa Ukrzyżowanego. Nad Jego głową aniołek tzn. główka ze skrzydełkami. U stóp Jezusa dwie smutne postacie. Nie wiem może dwie Maryje, a może anioły. Nie wiadomo na czyim grobie stoi ten cementowy krzyż z początków XX wieku (obok grób Piskorów) Znalazłam grób na którym stoi pełny pomnik, jednak sam krzyż jest bardziej zniszczony. Napis już się "wysypał", zostało wgłębienie. Jeszcze 3-5 lat i rozsypie się reszta. (7.III.2000) (prawa strona głównej alejki)

powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


         Wprawdzie ks. A. Momidłowski "patrzy" na bramę wejściową, ale parafianie w tym okresie nie mogli jednak zaakceptować tego kierunku pochówku. Grzebano głową na zachód i na wschód.

Ta zmarła osoba "patrzy" na wschód . Grób z r. 1900. Napis na marmurowej (już podobnej do piaskowca) tablicy:

Ś†P
Agnieszka
Tatara
żyła lat 30
zmarła 1900
Prosi o Zdrowaś Mario


powiększ zdjęcie

Nagrobek zniszczony przez S. Tatarę, prawnuka. Pochował tam wnuka (2008) przestawiając ustawienie: na płd. i rozsypując go gdy robił piwniczkę dla żony.



powiększ zdjęcie


* * * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Tu spoczywa
ŚP
Marya Ożóg
przeżyła lat 16
† 2/3 1906
Prosi o Zdrowaś Marya


Jeden z ostatnich oznakowanych grobów na końcowej części cmentarza dokupionego przez ks. A. Momidłowskiego. Kryje szczątku zmarłej w 1906r. 16-letniej dziewczyny Marii Ożóg Na figurce Anioł Stróż prowadzi dziewczynkę chyba do Boga, na postumencie z kamieni wiązanych cementem (imitacja kamieni z cementu, albo z piaskowca). Obok niej spoczywa, zmarła nie tak dawno Katarzyna Jagusiak, jej siostra. Obok córka Jagusiakowej, wnuk i zięć: Emilia, Edward, Stanisław Ożóg - brat poety J. B Ożoga.
         Może to pomnik z pracowni kamieniarskiej we dworze w Trzebusce.
powiększ zdjęcie



Wycięto bukszpan w 2001r.
powiększ zdjęcie


* * * * *



         W drugiej połowie XIX w. i początku XXw. bardzo popularne stały się krzyże żeliwne. W połowie XIXw., żeliwo było modnym surowcem ze względu na trwałość i możliwość opracowania różnorodnych form nagrobnych. Katalogi oferowały bogaty zestaw krzyży m.in. ogrodzeń kwater nagrobnych o różnorodnym kształcie i ornamentyce. Było ich dużo na tej części gdzie teraz stawiają bazalty, granity i marmury. Podczas wytyczania uliczek skorzystano z okazji, aby je usunąć. powiększ zdjęcie


Na krzyżu ornament roślinny na całej długości.

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Pod krzyżem postacie kobiece. Środkowa klęczy i płacze z rozpaczy. Po bokach tabliczki na dole, 2 aniołki klęczące na zewnątrz.

Fragmenty żeliwnego krzyża, z grobu którego już nie ma, oparłam o inny nagrobek (kwatera 1907 - 1911)


Fragmenty krzyża ktoś sobie pożyczył - na inny cmentarz
powiększ zdjęcie


* * * * *



WICHTORYA CHORZĘPA

3 MARYJE POD KRZYŻEM

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VIII 2000

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VIII 2000



Te jasne plamy to ślad po naprawie - pomnik uszkodzili nienadowscy wandale
w czerwcu 1998r.



        Te jasne plamy to ślad po naprawie - Pomnik uszkodzili nienadowscy wandale
w czerwcu 1998r.

Jeden z pierwszych grobów na części wschodniej cmentarza, zakupiony przez ks. L. Buchałę i poświęconej 1 XI 1907r.
powiększ zdjęcie


* * * * *



Tu spoczywają w Bogu
ŚP
Stanisław i Katarzyna
Śliżowie
żył lat 82 † 1907
żyła lat 72 † 1909

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000



        Typowy pomnik z tamtego okresu z pracowni rzeszowskiej, prawdopodobnie Czuby.

Grób z pocz. XXw. przy uliczce do kaplicy. Te jasne plamy to oznaki ubytków na tablicy (zaczęły się w 2000r., tablica "puchnie")
powiększ zdjęcie


* * * * *




Andrzej
Ożóg
przeżył lat 53
† 1911
prosi o
Zdrowaś Maria

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000



        Liber defunctorum 1910 - 1982:
                Lp. 54/1911, nr d. 99
Zmarł 2, pogrzebany 4 lipca 1911r.
Urodził się 25 II 1857r., lat 53

         Andrzej Ożóg - rolnik
         mąż Agnieszki z domu Chorzępa
powiększ zdjęcie


* * * * *



        Liber defunctorum 1910 - 1982:
                Lp. 54/1911, nr d. 22
        Zmarł 14, pogrzeb 16 grudnia 1911r. lat 24
                Michał Pikor - rolnik mąż Magdaleny z d. Szczur

         Napis na tablicy:

S ✟ P
Michał Pikur
przeżył lat 24
Zm. dn.13. 6. 1911
Prosi
(o westchnienie)
o Zdrowaś Marya

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VIII 2000



         Ofiara epidemi 1911. Nagrobek typowy dla tego okresu - pracownia Czuby w Rzeszowie powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 23 VIII 2000



         Na I planie grób Maciągów. Dobra szkoła kamieniarska(chyba lwowska, może krakowska). Grób krył przynajmniej dwie osoby. Napis na froncie do odczytania tylko przy ostrym oświetleniu - godziny południowe, na stronie prawej tylko imię i nazwisko.

         Jedyny zachowany nagrobek na którym umieszczone były fotografie, na froncie - owalna, z prawej - kwadratowa.

         Napis na pomniku: Jan Maciąg l. 28, 18/7 1912
Prosi o Zdrowaś Marya
powiększ zdjęcie
        Księga zgonów: Lp. 39, nr d. 389 ; 18(20) lipiec 1912
                   Jan Maciąg rolnik, mąż Agnieszki z domu Kus.

         Po prawej na pomniku: Katarzyna Maciąg
Na zdjęciu: po prawej - Stanisław Kołodziej zm. 23/2 1912
                   przeżył lat 49
         po prawej - napis "wysypany"


* * * * *



         Napis na pomniku:

Tu spoczywa
Aniela Gielarowska
żyła lat 23
† 11/4 1916
Prosi o Zdrowaś Marya


        Liber defunctorum: Lp. 21, nr d. 218
                11(13) 1916, kwiecień
        Aniela Gielarowska żona Pawła, lat 22
Była I żoną Pawła, który potem ożenił się z Heleną Krzanowską. Ks. Jan Gielarowski był synem z II małżeństwa. Jego bratem był Jakub - ojciec zmarłej 21 IX 2000 Agnieszki Gielarowskiej.


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001



         Pomnik wykonany w rzeszowskiej pracowni kamieniarskiej Tadeusza Janika (piaskowiec) powiększ zdjęcie


* * * * *



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000



Na cementowym postumencie wytłoczone wzorki. Górna część metalowego krzyża odłamana. Na półokrągłej tabliczce Mały Jezus z podniesionymi rękami. Krzyżyk i dalej:

Tu spoczywa
ŚP
Agnieszka Smolak
zm. dn. 10/10 w r. 1911
przeżyła lat 71 (77?)

powiększ zdjęcie


* * * * *



         Napis na tabliczce:

Tu spoczywa
Zofia Tryniecka
przeżyła 17 lat
Zmarła 24 czerwca 1925r.


        Księga zmarłych: Lp. 22, nr d. 176
                24(26) VI
        Zofia Tryniecka córka Jana i Agaty z domu Nowak, lat 17.

W tym samym roku zmarł jej dziadek, ale jego grób nie jest nigdzie oznakowany Zapoczątkował ród Trynieckich, jako wdowiec z Turzy ożenił się z Z. Chorzępą, która zaraz zmarła, potem z M. Kus. Zmarł 13 IX 1925, lat 86. Jego żona Maria zm. 14VII 1921, lat 70. Córki Zofia (1877 - 1949), Agnieszka ( 1881 - 1933), Anna (1892 - 1942) ż. Jana Piersiaka, Józefa ż. Wawrzyńca Gielarowskiego. Syn Jan 1875 - 1940 ożenił się z Agatą Nowak zm. 1942, lat 68. Ich córki zmarły. Weronika w 1915, 3½r. i Zofia. Wzięli na wychowanie syna, brata Agaty, Michała Nowak (zm. 1998). Obecnie mieszka tam s. Michała, Józef z żoną, dziećmi i matką.

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000


Artystycznie wykonana drewniana tabliczka na grobie 17 letniej dziewczyny zmarłej w 1925r.
powiększ zdjęcie
Tabliczka i krzyż zniszczone ok. 2000r.
Postawiony czarny nagrobek bez napisu.
powiększ zdjęcie


* * * * *


Ten sam grób w różnych porach roku.

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 6 IX 2000

Tu spoczywają zwłoki
śp. małżonków
Jana i Marianny
Pikorów
Urodzonego 2/12 1844
† /8 1901
Prosi o westchnienie do Pana Boga


Pomnik z figurą NM Panny wykonany w pracowni Mitasińskich w Rzeszowie na Nowym Cmentarzu
(tj. na Pobitnem ??)

Po lewej figura na grobie:
Katarzyny Prucnal
✯ 19. 03. 1862
† 18. 02. 1938
przeżyła lat 76
Prosi o Zdrowaś Maryjo

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

Wyżej widoczna piękna kaplica cmentarna.
powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001


Napis wykuty, a właściwie odkuty w cemencie

Piotr
Małgorzata
Chmielowie
Po pracowitym i zbożnym żywocie
zasnęli w Bogu
† 1909
† 1910

powiększ zdjęcie

Nowa tablica:

Małgorzata i Piotr
Chmielowie
Po pracowitym i zbożnym żywocie
zasnęli w Bogu



* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

Franciszka i Franciszek Ożogowie
✯ 25 01 1899 - † 4 10 1992

Matka Heleny Chrzanowskiej, Zofii Maciągowej, Weroniki Nowak, Stanisławy Tasior, Marii Chmiel, Jana. 2 dziewczynki zmarły w wieku szkolnym: 10, 12 lat.

Najbardziej przejmującą sceną "Nienadówki" jest spotkanie z Franciszką Ożóg. Gospodyni gna krowy. Grotowski przepycha się przez stado i klęka przed 80 letnią kobietą, aby poznała w nim chłopca sprzed 40 lat. Później razem prowadzą krowy do gospodarstwa, a Grotowski niesie za nimi łańcuchy"

Tak relacjonuje film "Nienadówka 1980" R. Pawłowski w Gazecie Wyborczej z 15 I 2001r.

powiększ zdjęcie

Film zealizowała Mercedes Gregory żona przyjaciela i współpracownika Grotowskiego z Nowego Jorku, Andre Gregory`ego

           Franciszka mając tyle swoich dzieci przyjęła na mieszkanie w 1940 Emilię Grotowską z 2 synami: Kazimierzem - prof. UJ z fizyki i Jerzym - znanym eksperymentatorem, reżyserem teatru. Pozostali u niej do końca wojny.

           Pani Franciszka była moją sąsiadką przez 4 lata (mąż już nie żył). Przedobra kobieta, uczynna, wrażliwa.


Panie Boże daj Jej oglądać Twoje oblicze.
Matko Najświętsza przytul ją do siebie



* * * *


PRZYJACIELE NAJMILSI
BĄDŹCIE DLA MNIE PAMIĘTNIEJSI
OGIEN W CZYCUBARDO PALI
NIKT SIĘ NADEMNĄ NIE ŻALI
                O JEZU !


Inskrypcja umieszczona na nagrobku.



Senior rodu Nowińskich, pra pra dziadek np. dla Jacka s. Józefa.

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

ŚP
SEBASTYAN
NOWIŃSKI
przeżył lat 69
† 27/9 1910

Jego córką była Agnieszka wymieniona na str. 43

Prawie 7 lat próbowałam odczytać napis na tablicy, udało sie dopiero 9 III 2001, bo poszłam o właściwej porze.

powiększ zdjęcie


* * * *


Bartłomiej Nowiński
s. Sebastiana
(s. Marcina i Agnieszki Flejszar)

Zofia Cisek
c. Stefana i Marii Chorzępa
ur. 1877

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

Bartłomiej Nowiński
przeżył lat 60
† 8/2 1937

Agniesza Nowińska
przeżył lat 73
† 5/8 1949
Spokój ich duszom


SYNOWIE
                 SEBASTIANA

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001
Tablica wykonana w X 2000 nie wymaga odszyfrowania.

Jan ur. 6. X 1879
          syn Sebstiana 9s. Marcina i Agnieszki Flejszar)
          i Zofii Cisek (c. Stefana i Marii Chorzępa)

powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

ŚP
Katarzyna Gielarowska
✯ 23 VIII 1902
† 27 V 1994
Aniele Boży stróżu mój

Poniżej jej córka:
ŚP
Maria Gielarowska
Zmarła w 12 wiośnie życia
w 1935



Matczysko zrobiło jej ładny narobek, z fotografią, zwieńczony aniołem pod krzyżem.

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001


Na tablicy napis:

MARYNIU MYŚL MOJA
PRZY TOBIE
DUCH TWÓJ ŻYJE Z BOGIEM
CHOĆ CIAŁO JEST W GROBIE

K.G. - matka Jana w N. Dolnej

powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

ŚP
Katarzyna Gielarowska
✯ 23 VIII 1902
† 27 V 1994
Aniele Boży stróżu mój

Poniżej jej córka:
ŚP
Maria Gielarowska
Zmarła w 12 wiośnie życia
w 1935



Matczysko zrobiło jej ładny narobek, z fotografią, zwieńczony aniołem pod krzyżem.

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001


Na tablicy napis:

MARYNIU MYŚL MOJA
PRZY TOBIE
DUCH TWÓJ ŻYJE Z BOGIEM
CHOĆ CIAŁO JEST W GROBIE

K.G. - matka Jana w N. Dolnej

powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

Bardzo dobrze zachowany biały piaskowiec i tablica z białego marmuru leży, (od października) na rozplantowanym miejscu po żywopłocie bo ...

... wykonano w mniemaniu rodziny bardzo ładny nagrobek, prosto z formy. Lastriko "ma wartość", piaskowiec, marmur "pod płot".



Może ja i rodzina w.w. znamy inne pojęcia estetyki. Poza tym uważają, że sprzątać powinni wszyscy, a oni śmiecić.

powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001
Przepiękna kompozycja w kaplicy cmentarnej



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001
Kaplica 1984 - 1987
Józef 1992



Kaplica i dzwon Józef na dzwonnicy po lewej
Kaplicę zaczął budować ks. E, Stępek, wykończył i dzwonnicę z Józefem postawił ks. M Zarych (obok studnia wybudowana w 1969r.) Na cmentarz doprowadzono wodę w 1994r.

powiększ zdjęcie


* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001
Po raz drugi zagospodarowywana część cmentarza, zakupiona przez ks. A. Momidłowskiego



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 III 2001

Grzegorz
✯ 16 XI 1979
mąż Małgorzaty Katan

Paweł
✯ 23 I 1985

po lewej grób dziadków, Depków



Grzegorz i Paweł Surowcowie, synowie śp. Władysława i Marii Depka. Zginęli w wypadku samochodowym 27 I 2001 w Hołubli k. Przemyśla.

Pogrzeb odbył się 30 I 2001 gromadząc bardzo dużo żałobników.

powiększ zdjęcie


* * * *


Nienadowskim obyczajem oznajmiają, że ktoś ubył z grona parafian.

Dzwonią gdy kondukt pogrzebowy zbliża się do kościoła, i potem gdy z niego wychodzi, po nabożeństwie żałobnym.

Żegnają zmarłych do tej drogi, do tego krzyża.

Stąd konduktowi towarzyszy głos JÓZEFA z cmentarza. (od 1992r.)

powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 IV 2000



powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 13 IV 2000

Krzyż przy skrzyżowaniu drogi głównej i drogi cmentarnej.

Ustawiony w r. 1983 na pamiątkę:

ROKU ŚWIĘTEGO ODKUPIENIA

Postawiony w tym samym miejscu co krzyż poprzedni, mocno zniszczony, rok wcześniej przez dachujący samochód ciężarowy.

Na tym miejscu dla Nienadowian krzyż był zawsze mniejszy, większy, ale był.

Prawdopodobnie I krzyż ustawiono gdy zaczęto grzebać zmarłych na obecnym cmentarzu, a więc gdzieś koło roku
1783 - 1785.


W głębi widoczne ogrodzenie cmentarza żywopłotem. Na lewo, kaplica i dzwonnica

powiększ zdjęcie




* * * *


powiększ zdjęcie

data wykonania zdjęcia - 15 IX 2000



Nie wiem czyje prochy kryje ten przepiękny kopiec z kamieni z wieńczony krzyżem. Pytałam 63 osoby, w stosownym wieku, też nie wiedzą. Może leży tu Olga Pieńczak zmarła w 1915r., córka kierownika szkoły Jakuba. A może Maria Zwolakowska l. 90 z Królestwa przybyła do Galicji - do Trzebuski, była nauczycielką szkół prywatnych. Może dzieci, którejś z rodzin nauczycielskich z 3 szkół w Nienadówce i 1 w Trzebusce, uciekinierzy I i II drugiej wojny. Nie wiem.

Może to wujek, dziadek lub ciocia kogoś z odwiedzających cmentarz.

powiększ zdjęcie

          Wiem, że na obcej ziemi spoczywają ciała Nienadowian: flisaków, robotników rolnych w zaborze rosyjskim, w Besarabii, w Prusach, emigrantów w Europie i Ameryce, Australii i Azji, żołnierzy I i II wojny światowej.

          Jeżeli oczami wyobraźni przeczytamy Tablicę to łatwo znajdziemy osoby, co nie mają grobów.

ks. Jan Gielarowski zginął w Oświęcimiu, zginął, bo ochrzcił żyda; chciał ratować jego życie, oddał swoje.

W obozach w Pustkowa, Oświęcimia, Oranienburga, Ravensburg, Buchenwaldu, Katynia zginęli: Jan Jagusiak, Józef Kida, Szymon Kuter, Jan Nowiński,

Józef Nowiński, Jan Ożóg, Stanisław Ożóg, Wojciech Ożóg, Józef Piskor, Józef Surowiec, Jan Szczygieł, Józef Szczygieł, Marcin Zdeb.

       Gdzieś w Olesku spoczywa ojciec Felicjan Piskor, gwardian kapucynów. Jan Krudos pewnie we Lwowie.
I wielu, wielu innych.

       Im Wszystkim wymienionym i niewymienionym, poświęćmy ten bezimienny dziś grób.

powiększ zdjęcie

Pamięci tych, których przyjęła nienadowska ziemia.
Pamięci Nienadowian, któych prochy są rozsiane po całym świecie.
Korząc się przed Twym wyrokiem, o Panie, wołamy:
Wola niech się Twoja stanie !

Komu nie obce boleść i cierpienie, Za ich duszę poślę westchnienie.


Parafianie 2001



* * * *


powiększ zdjęcie

                            Kartka dla księdza Proboszcza - uwagi
                                                                         - wiadomości
                                                                         - inne

Księże Prałacie myślę, że Pan Bóg policzy Księdzu, te przerwane przeze mnie, modlitwy brewiarzowe, gdy przychodziłam po materiały.

G. M.            



* * * *


powiększ zdjęcie
Comments: 1
  • #1

    Renata Kuszaj (Saturday, 17 July 2021 15:07)

    Wspaniałe opracowanie, mnie też się serce kraje gdy sobie przypomnę jaki piekny był nienadowski cmentarz przed wycięciem drzew i krzewów.


About | Privacy Policy | Sitemap
Copyright © Bogusław Stępień - 08/05/2013