Powyższe dane podają członkowie sztabu podokręgu G.L.
Sołtys Franciszek

• Zdzisław Basak – komendant
• Antoni Puzio – szef sztabu
• Zofia Chłandowa – szef zaopatrzenia
• Władysław Osetek – szef informacji

• Dowództwo Obwodu, Raport nr 5, 18 I 1943 r., k. 8. E. Winiarski podaje, iż GL dokonała napadu na dom Szczepana Kołodzieja 23 XII 1942 r. Kołodziej jednak nie wpuścił napastników do domu, a nawet otworzył do nich ogień z broni palnej. GL-owcy podłożyli wówczas ogień pod jego dom i oborę.Dom przy pomocy sąsiadów udało się uratować. Po raz drugi ataku na dom Kołodzieja GL dokonała 19 V 1943 r. około godziny 11. Zastrzelono wówczas psa pilnującego obejścia, wybito okna w domu właściciela. Sam Kołodziej przez strych i dach uciekł w pole. Zamordowano wówczas żonę Kołodzieja. Po raz wtóry spalono oborę wraz z inwentarzem żywym (trzy sztuki bydła oraz koń).

• Antoni Wilk: „W okresie okupacji – daty dokładnie nie pamiętam – tam jednej pory na terenie gromady Stobierna gm. Trzebownisko zostało zamordowane kilka rodzin narodowości żydowskiej, oto rodzina Sejcurów składająca się z 4-ch osób, którzy przechowywali się u Szeteli Wojciecha zam. Stobierna, rodzina Ślomów (w kolejnych protokołach przesłuchań rodzina ta występuje jako Ślemakowie – M.K.] składająca się z 4-ch osób którzy przechowywali się u Szeteli, którzy przechowywali się przez jakiś czas w domu Bielenda Józefa, a następnie u Przebieradła Kazimierza zam. Stobierna, rodzina Praeli składająca się z około 8-miu osób którzy przechowywali się u Cieśli Władysława zam. Stobierna, oraz Jankiel który się też przechowywał u Cieśli Władysława, oraz kilku innych których nie pamiętam. Sprawcami powyższych morderstw były następujące osoby, oto: Bielenda Józef s. Walentego, Szetela Wojciech s. Benedykta, Szybisty Michał s. Stanisława, Przebieradło Sebastian (nie żyje) zam. Stobierna oraz dwóch osobników mnie nieznajomych z Rzeszowa”

• „W roku 1942 początkiem grudnia wiadomo mi, że zostali pomordowani Żydzi w stajni u PRZEBIERADŁA KAZIMIERZA zam. Stobierna pow. Rzeszów. W tym czasie tej samej nocy przyszedł do mnie do domu jego syn PRZEBIERADŁO SEBESTIAN [Sebastian] i mówił mi, że jest dwóch Żydów zamordowanych u mego ojca w stajni, żeby ja ich odwiózł do lasu gdyż miałem konia. Ja się na to nie chciałem zgodzić ponieważ mój koń był znaczny i ktoś będzie widział później będzie się pytał co ja tam przywoził ale on mnie powiedział kategorycznie, że ja to muszę zrobić bo on za końmi nie pójdzie nigdzie. Dalej on mnie proponował abym poszedł do brata po czarnego konia i udaliśmy się obydwaj do brata Szeteli Władysława, któremu mówiliśmy, aby dał konia bo jedziemy po świnię na Wysoką, lecz on nie chciał dać a później my mu powiedzieli, ze są pomordowani Żydzi w stajni PRZEBIERADŁO KAZIMIERZA i trza ich odwieźć i powiedzieliśmy mu, że musi dać, to on wówczas kazał iść zabrać konia, co ja zrobiłem zaprzęgnąłem konia i pojechałem całą furmanką pod stajnię PRZEBIERADŁO KAZIMIERZA. Dodaję, że gdy ja szedłem do brata po konia z PRZEBIERADŁO SEBASTIANEM wstąpiliśmy do niego do stajni zobaczyć pomordowanych Żydów gdyż to było po drodze. Gdy wszedłem do stajni zauważyłem GARGASA MARCELA stojącego nad Żydami zamordowanymi trzymając widły w rękach, którymi musiał mordować tychże Żydów. Ja zamordowanych nie poznałem bo byli bardzo zbroczeni krwią i gnojem a mówił mi PRZEBIERADŁO SEBESTIAN, że to są zamordowani żydzi o nazwiskach ŚLEMAKI, był to syn i matka imiona ich nie wymienił. [...] Żydzi ci byli pomordowani tępymi narzędziami”.
• Drugi syn Ślemaków został zastrzelony w lesie przez Sebastiana Przebieradło, wraz z którym miał należeć do partyzantki komunistycznej. Jeden z członków „Iskry”, Wojciech Szetela, w swoich zeznaniach tak charakteryzował działalność grupy: „Prawda jest że w roku 1942 lub 1943 pożyczyłem konia u swego brata Władysława, konia brałem nieraz, ponieważ często chodząca grupa partyzantów a ja wraz z nimi jeździliśmy koniem do okolicznych wsi po świnie lub inne rzeczy, które potrzebne były do wyżywienia grupy znajdującej się u mnie”. Członkowie „Iskry” dokonywali także wielu napadów rabunkowych. Na przykład w gromadzie Wysoka i w Przewrotnem obrabowali majątek, w gromadzie Rakszawa obrabowali leśniczego i chłopa, w gromadach Trzeboś i Wysoka obrabowali księdza, w gromadzie Jasionka jednemu z chłopów ukradli świnię (jesień 1942 r.), w gromadzie Turza obrabowali leśniczego, w gromadzie Nienadówka pod koniec 1943 r. ukradli kolejnemu chłopu świnię i obrabowali plebanię.
• W Przewrotnem, jak podał Szetela, był dokonany rabunek przez naszą organizację w dworze, skąd nasi członkowie organizacji wozili do domu wozami cukier,kto tam brał udział imiennie nie mogę zapodać, gdyż nie wiem, bo ja udziału nie brałem. Zdolność i wartość bojową grupy charakteryzują okoliczności napadu na terenie Trzebuski, gdzie miało się dokonać przecięcie linii telefonicznej i rozbicia taksówki niemieckiej, linia telefoniczna została przecięta a taksówka nie została rozbita z powodu tego, że Ożóg Stefan dał rozkaz iść obrabować księdza w gromadzie Trzeboś pow. Kolbuszowa
• Trudno też za akcję bojową w pełnym tego słowa znaczeniu uznać atak na radiostację w Stobiernej – „napad gdzie przy tej radiostacji pilnowało dwóch wartowników (Polaków) z karabinami. Wypad ten miał jedynie cel zdobycia broni od tych wartowników,co zostało zrobione a co do radiostacji to ją nie uszkodzili ani ją nie zabrali”.
• Zdobywane na drodze pospolitego bandytyzmu dobra materialne miały być według Wojciecha Szeteli zabierane do domów przez członków bandy i wykorzystywane na własne potrzeby.
• Jeden z komunistów związanych z „Iskrą”, Michał Golema, w swoich wspomnieniach z 1959 r. napisał, że grupa ta zamordowała także kilka osób, które według wszelkich danych niesłusznie podejrzewano o współpracę z gestapo. Można z dużą dozą prawdopodobieństwa przyjąć, że osoby te były nieprzychylnie nastawione do komunistów i przeszkadzały w realizacji ich celów. Według przypuszczeń UB z 1950 r., część członków „Iskry” mogła zostać zwerbowana do współpracy przez gestapo. Osobami podejrzewanymi o to przez swoich towarzyszy byli: Sebastian Przebieradło oraz Marceli Gargas. Obydwaj w 1940 r. mieli zostać wywiezieni na roboty przymusowe do Niemiec, a następnie z nich powrócić. Potem obaj wstąpili bez żadnej procedury sprawdzającej do GL (zresztą do struktur tych przyjmowano kogo popadło). W odniesieniu do Gargasa zbierający po wojnie materiały funkcjonariusze WUBP w Rzeszowie pisali, że „podczas pacyfikacji przeprowadzonej przez Niemców był aresztowany z karabinem, za co Niemcy nic mu nie zrobili, a na drugi dzień był widziany jak jeździł samochodem z gestapowcami a nawet Niemcy zabrali jego rodzinę i razem wyjechali z terenu tutejszego.
• Co ciekawe, obydwaj, Przebieradło i Gargas, prawdopodobnie nie przeżyli wojny. O współpracę z gestapo UB podejrzewał nawet samego Józefa Bielendę, wywiezionego przez Niemców do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W przypadku Bielendy podejrzenia te były jednak bezpodstawne.W okresie luty – marzec 1943 r. „Iskra” przekształciła się w grupę zbrojną stacjonującą w lesie, liczącą prawie 40 osób. W lutym 1943 r. „Iskra” opanowała Głogów Małopolski (oczywiście chwilowo). Według raportu GL „oddział w sile 18 ludzi wkroczył do miasta, zlikwidował posterunek policji, zabrał 6 kb. 1 żandarma złapano na mieście,5 wracających z warty uciekło, 3 na posterunku rozbrojono. Siekierami i osią od wozu wyważono kraty, komendanta posterunku Maja aresztowano, 2 uciekło. Spalono doszczętnie gminę, pocztę, magistrat i posterunek.
• Gestapo wyznaczyło 10 000 nagrody za udzielenie najmniejszych wskazówek co do winowajców” W tym samym miesiącu „Iskra” zniszczyła urządzenia stacyjne w Rudnej Wielkiej. Z kolei na początku marca 1943 r. rozbiła też posterunek policji granatowej w Grodzisku Dolnym. W trakcie tej akcji zginął 1 policjant.
• Działania podejmowane w Podokręgu Rzeszów GL, m.in. przez grupę „Iskra”, w następstwie doprowadziły do krwawych pacyfikacji kilku wsi. Dwukrotnie (13–14 marca 1943 r.i 9 maja 1943 r.) Niemcy pacyfikowali Przewrotne, gdzie ogółem rozstrzelano 32 mieszkańców, a kilkudziesięciu wywieziono.
• Wydarzenia poprzedzające pierwszą pacyfikację Przewrotnego przybliża w swoim raporcie kontrwywiad AK. Według tego raportu 12 marca 1943 r. „Iskra” w sile 50–60 osób pojawiła się w okolicy Medyni Łańcuckiej. W nocy ostrzelała ona nadleśnictwo niemieckie w Mazurach, w związku z czym stacjonujące w Górnie oddziały niemieckie wyjechały w stronę Raniżowa w poszukiwaniu napastników. 13 marca„Iskra” obrabowała folwark właściciela majątku w Przewrotnem Politańskiego. Kilka dni później, 20 marca 1943 r., o godz. 20.00 Niemcy otrzymali informacje o przesuwaniu się „Iskry” z rejonu Huciska w stronę szosy Sokołów–Kolbuszowa, jednak i wówczas nie udało się im natrafić na grupę. Ukoronowaniem tego rajdu bojowego „Iskry” była akcja dokonana 21 marca 1943 r. na drodze z Sokołowa do Raniżowa. W lesie GL-owcy zatrzymali jadącego tą drogą kontrolera mleka Stasiaka. Po zrewidowaniu go ukradziono mu zegarek, zamierzano ukraść buty, lecz wówczas nadjechało 6 policjantów granatowych. Ci jednak poddali się bez walki. Zabrano im broń, rowery i buty. Wygląd gwardzistów i ich kolejne działania ilustruje następująca część raportu AK: „Trzech przebrało się w mundury zabrane policji i pojechali rowerami do gajówki Bełzy (Volksdeutsch), zabrali mu kb. i dubeltówkę, zaś samego Bełzę wyprowadzono do lasu i tam mieli go rozstrzelać. W drodze Bełza uciekł im do domu, ale w drzwiach został postrzelony dwukrotnie. Z wywiadu prowadzonego ze Stasiakiem dowiedziano się: umundurowani byli w granatowe mundury na które nałożone mieli drelichy zielonego koloru lub tylko cywilne ubrania. Uzbrojeni w kbk. Obficie w broń krótką i granaty. Na głowach hełmy polskie, bolszewickie, niemieckie i angielskie. Towarzystwo to jest międzynarodowe. Polacy, Ukraińcy i Niemcy dezerterzy [...]”. Raport informuje też o losie trzech rozbrojonych wówczas policjantów, którzy powrócili na posterunek (trzech kolejnych tego nie uczyniło). Zostali oni aresztowani przez Niemców i osadzeni w więzieniu na zamku w Rzeszowie.
• Brak poparcia społecznego dla działań „Iskry” i jej bandycki charakter sprawił, że została szybko rozwiązana i ponownie stała się jedynie grupą wypadową.
• Odpowiedzią Niemców na działania komunistycznej partyzantki były pacyfikacje wsi.5 czerwca 1943 r. w Trzebosi zamordowano 2 mieszkańców tej wsi oraz 8 osób ukrywających się w pobliskim lesie.
• Z kolei 21 i 23 czerwca 1943 r. SS wspólnie z Wehrmachtem spacyfikowały Nienadówkę w gminie Sokołów Małopolski, zabijając 8 osób i wywożąc do obozu w Pustkowie ok. 30 mieszkańców wsi (przeżyło zaledwie 4).
• Do szeregu akcji odwetowych spowodowanych działalnością „Iskry” zaliczyć również trzeba pacyfikację wsi: Zwięczycy (dwukrotnie: 8 i 12 czerwca 1943 r.), Stobiernej (8 lipca 1943 r.), Staniszewskich w gminie Raniżów (13 lipca 1943 r). W Stobiernej Niemcy zastrzelili 10 osób, a 2 spalili,puszczając z dymem 10 gospodarstw. Wśród zamordowanych było 5 osób z rodziny Szybistych. W Staniszewskich zgładzili 10 osób. Niemcy dokonali 12 czerwca 1943 r. pacyfikacji Huciska, zabijając 27 osób, w tym 14 członków PPR i GL, oraz paląc 16 gospodarstw.
• Komendę nad „Iskrą” po aresztowaniu Bielendy objął Jan Paduch, który kontynuował rabunkową działalność grupy z okresu poprzedniego. Ponownie przekształcił też „Iskrę” z grupy wypadowej w „leśną”. Paduch ze swoimi ludźmi dwukrotnie obrabował dwór Tyszkiewiczów w Weryni. W październiku 1943 r. jego łupem padła żywność, maszyna do pisania i wartościowe przedmioty należące do mieszkańców dworu. Ludzie Paducha zniszczyli też kontyngent zboża liczący 5 ton, zabrali także 7600 zł, bieliznę, 2 wieprze oraz aparat fotograficzny.
• Jedyną akcją zbrojną „Iskry” przeciw Niemcom była potyczka w Raniżowie 10 października 1943 r. Przy czym, jak pisze Józef Garas: „Po pierwszej wymianie strzałów nieprzyjaciel wycofał się”. 3 listopada 1943 r. „Iskra” została przez Niemców rozbita w lasach koło Trzebuski. Zginęło wówczas 10 gwardzistów. Wśród ocalałych był Jan Paduch (został przez Niemców postrzelony w nos) oraz Piotr Drąg i Kazimierz Kloc. W odwecie niedobitki oddziału zamordowały, jako odpowiedzialnych za wsypanie miejsca postoju grupy, leśniczego zamieszkałego w Hucisku i jednego gajowego.
• Działalność GL, a ściślej grupy Józefa Bielendy, zainteresowała po wojnie funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Prowadzący sprawę Bielendy por. Łukasz Kuźmicz 18 maja1950 r. stwierdzał: „Przez cały czas istnienia Gwardii Ludowej na terenie pow. Rzeszów, Kolbuszowa, Łańcut i innych były na wszystkie grupy dokonywane obławy przez gestapo,a nie ruszano natomiast grupy Bielendy. Z tego wynika że grupa Bielendy poprzez kontakt z innymi rozpracowywała je, a już po rozpracowaniu i przeważającym zlikwidowaniu grupa Bielendy na rozkaz Niemców wymordowała wszystkich Żydów ukrywających się obok Stobiernej”.
• Według por. Kuźmicza grupa Bielendy została przez Niemców zniszczona, gdyż agentura tkwiąca wewnątrz niej nie miała już kogo rozpracowywać. Kuźmicz stwierdzał również, że przez cały okres swojego istnienia grupa „nie zabiła ani jednego Niemca”, i że„była sterowana przez agentów gestapo”.
• Tezy stawiane przez Kuźmicza z pewnością są bardzo dyskusyjne, aczkolwiek skazanie Józefa Bielendy na karę śmierci w 1950 r. przez komunistyczny sąd świadczy o tym, że nawet komuniści bardzo krytycznie oceniali działalność bojową „Iskry”. Oczywiście zupełnie inną sprawą, dotyczącą funkcjonowania sądownictwa w okresie stalinizmu, jest późniejsze uniewinnienie Bielendy, podyktowane jego koneksjami rodzinnymi.

wikipedia Gwardia Ludowa