Walenty Nowak

poeta, żołnierz AK, działacz

Życiorys

Urodziłem się 14 II 1903 reku w rodzinie chłopskiej w Nienadówce, Nauki szkolnej nie ukończyłem z powodu działań wojennych w 1914 roku, Okres między szkołą a służbą wojskową spędziłem na pracy w gospodarstwie rolnym mojego ojca.

Służbę wojskową odbyłem w w drugim Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku, tam też ukończyłem szkołę podoficerską uzyskując stopień kaprala, a do rezerwy plutonowego. Fo szkole przydzielono mnie de PKU Sanok w charakterze pisarza w kancelarii pułkowej.

W 1928 roku w lutym zawarłem związek małżeński i rozpocząłem samodzielną gospodarkę na 5-cio Ha działce pola. Tak się złożyło, że w dzień mojego ślubu zostałem

wybrany do Rady Gminnej. Dwa lata później założyłem we wsi Koło Stronnictwa Ludowego i pełniłem w nim przez szereg lat funkcję prezesa. Pisywałem też w tym czasie jako korespondent wiejski listy ze wsi do "Przyjaciela Ludu", "Gazety Grudziądzkiej" i "Ameryki Echo" skąd otrzymywałem to poczytne wówczas pismo przez jakiś czas z funduszu prasowego gratis.

W dniu 1 września 1939 roku zgodnie z kartą mobilizacyjną i jej przydziałem stawiłem się w intendenturze 17-tego Pułku Piechoty na Reformackiej 23 w Rzeszowie jako podoficer kancelaryjny. Niestety zanim wprowadzono mnie w zadania i obowiązki służbowe, mój oddział musiał się ratować ucieczką na wschód. Trasa wiodła przez Tyczyn, Dynów, bombardowany płonący Przemyśl, oraz Drohobycz spowity olbrzymimi chmurami dymu palącej się rafinerii nafty. Po długim błądzeniu i atakach ukraińskich partyzantów znaleźliśmy upragniony azyl u naszych południowych sąsiadów.

Po rozbrojeniu naszej jednostki przez węgierskie wojska pograniczne zostałem z tysiącami innych internowany w Koszycach na Słowacji. Z Węgier powróciłem 9-go listopada 1939 roku, w wyniku udanej ucieczki nie mając żadnej nadziei przedostania się na stronę aliantów.

Hitlerowska okupacja i jej tragiczne dla narodu polskiego skutki narzuciły samoobronę. Po utworzeniu w lutym 1942 roku Armii Krajowej wstąpiłem w jej szeregi przyczyniając się do jej powiększenia przez werbowanie nowych członków i w konsekwencji zostałem dowódcę V plutonu a następnie szefem kompani. Bezpośrednio po wkroczeniu Armii Czerwonej i zdekonspirowaniu się AK zostałem aresztowany przez NKWD razem z grupą innych ......

Z przykrościa muszę poinformować, że nie udało się odnaleść pełnego życiorysu, napisanego ręką tego ciekawego człowieka. Mam nadzieję, że również kolejne kartki gdzieś się odnajdą.

Wspomnienie

Urodził się 14 lutego 1903 r. w Nienadówce. Edukację szkolną przerwał mu wybuch I wojny światowej.

Służbę wojskową odbył w Drugim Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W jej trakcie ukończył szkołę podoficerską, otrzymując awans do stopnia kaprala, a przy wyjściu do rezerwy - plutonowego.

W 1928 r. zawarł związek małżeński i rozpoczął samodzielne gospodarowanie na 5 hektarowym gospodarstwie rolnym. W 1930 r., założył w Nienadówce koło Stronnictwa Ludowego i przez wiele lat pełnił funkcję jego prezesa, wybrany też został do Rady Gminy. Jako działacz wiejski nawiązał kontakt z pismami ludowymi, zostając wkrótce korespondentem terenowym “Przyjaciela Ludu”, "Gazety Grudziądzkiej" oraz "Ameryki Echa" Do redakcji tych pism nadsyłał informacje ze wsi oraz próby własnej twórczości poetyckiej.

1 września 1939 r., zmobilizowany wskutek wybuchu wojny, stawił się w 17 Pułku Piechoty na ul. Reformackiej w Rzeszowie. Z wycofującym się pod silnym naporem Niemców pododdziałem zawędrował aż pod Drohobycz, przekroczył granicę słowacką i został internowany w Koszycach. Do domu powrócił szczęśliwie 9 listopada 1939 r.

Gdy w 1942 r. zawiązywała się w Nienadówce Armia Krajowa, wstąpił w jej szeregi, pełniąc różne odpowiedzialne funkcje w strukturach konspiracyjnego wojska, ostatnio - szefa kompanii. Po zdekonspirowaniu AK wskutek akcji "Burza" i wkroczeniu Armii Czerwonej, został aresztowany przez NKWD. Wolność odzyskał dzięki wstawiennictwu sąsiada, który wówczas był już funkcjonariuszem władz bezpieczeństwa.

Na początku 1945 r., krótko pracował w rzeszowskiej WSK, następnie przez jedną kadencję sprawował funkcję zastępcy wójta Zbiorowej Gminy Sokołów-wieś. Potem wrócił do pracy na gospodarstwie. W 1980 r. był jednym z założycieli koła NSZZ "S" RI w Nienadówce, obejmując funkcję jego prezesa, którą sprawował do momentu zawieszenia działalności związkowej w okresie stanu wojennego (1982). Autor wstrząsającego w swej wymowie tekstu pt. "Wyzwolenie, jego blaski i cienie" , opublikowanego w wydawnictwie "Wieś Rzeszowska" z 3 XI 1981 r., w którym oficjalnie upowszechniono informację o mogiłach więźniów obozu NKWD w Trzebusce, zgładzonych skrytobójczo w lesie turzańskim.

Zmarł 23 września 1988 r., pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym.

tekst: Edward Winiarski

Poniżej zbiór materiałów dotyczących Walentego Nowaka, lub jego autorstwa.

Bogusław Stępień

Write a comment

Comments: 0

Foto zmiany

Losowy album

Zostań współautorem !

Napisz do nas

Walenty Nowak

Życiorys

Wspomnienie