Repatrianci

z Nienadówki

Migracja, emigracja, repatriacja, wszystkie te słowa łączy przemieszczanie się ludności z jednego miejsca w drugie. Po zakończeniu II wojny światowej wszystkie te trzy terminy dotknęły ogromną rzeszę ludzi zamieszkujących byłe ziemie polskie tzw. kresy. Potocznie nazywano to repatriacją, należałoby nazwać to raczej przesiedleniem (często przymusowym), a czasami wręcz wypędzeniem. repatrianci czy wypędzeni trafiali na tzw. "ziemie odzyskane". Wśród żywiołu polskiego na "ziemie odzyskane" trafiła też ludność "rusińska i ukraińska" z terenów polskich Bieszczad. 29 marca 1947r. władze polskie podjęły decyzję o "Akcji Wisła" tj. o przymusowym wysiedleniu, ostatnie wysiedlenia miały miejsce w roku 1950.

Jednocześnie z akcją wysiedleńczą ludności ukraińskiej rozpoczęto w województwie rzeszowskim akcję osiedlania w Bieszczadach ludności polskiej. W czerwcu 1947 roku utworzony został Wojewódzki Komitet Zasiedleńczy, który mianował swoich pełnomocników powiatowych. Do 30 czerwca 1947 osiedlono 6600 osadników, a do 30 lipca – 13 500. Było to dużo mniej, niż zaplanowały władze.

^{Źródło: Wikipedia}

Pytaniem jest, czy do Nienadówki dotarli pełnomocnicy "Komitetu Zasiedleńczego" powiatu kolbuszowskiego i jaki był ewentualny efekt ich agitacji za wyjazdem w Bieszczady. Pewną wzmiankę o ich mizernym efekcie znalazłem w Kronice ks. Bednarskiego", który pod datą 20 maja 1947 roku zapisał:

(..) sołtys gromady Nienadówka, Andrzej Prucnal, otrzymał z gminy Sokołów - wieś telegram, aby 29 maja zwołał zebranie ludzi i wyznaczył gospodarzy do wysiedlenia z Nienadówki w powiat Sanok. Zebranie miało być w sali Społem. Przybyli tylko sołtys i sekretarz. Nikt się nie zjawił. Spisali protokół zebrania i odesłali władzom. (..)

Z zapisków wynika, że chętnych do wyjazdu, w tym przypadku na ziemię sanocką, w Nienadówce władza nie znalazła. Czy aby na pewno?

W ostatnim czasie pozyskałem dokumentację znajdującą się w Arch. Państwowym w Przemyślu, zatytułowaną: "Sprawozdanie z akcji przesiedleńczej w powiecie kolbuszowskim." Z dokumentacji tej wynika, że z Nienadówki jednak wyjechali gospodarze pod Sanok, by zasiedlić ukraińskie wioski.

W powiecie kolbuszowskim do którego wówczas należała wieś Nienadówka Powiatowy "Komitet Osadniczy" powstał już w czerwcu 1945 roku, w piśmie skierowanym do urzędu wojewódzkiego w Rzeszowie, starosta powiatowy, Osetek podaje skład piętnastu członków, "Komitetu", w większości byli oni działaczami Stronnictwa Ludowego. W komisji brak jest przedstawiciela naszej wsi.

Osetek Kazimierz - Kolbuszowa - P.P.R.
Łagoda Roman - Hadykówka - S.L.
Wilk Wojciech - Zarębki - S.L.
Sądej Józef - Huta Komorowska - S.L.
Pełka Jan - Wola Raniżowska - S.L.
Kuryś Marcin - Turza - S.L.
Kołodziej Franciszek - Trzeboś - S.L.
Białek Andrzej - Kupno - S.L.
Borowiec Czesław - Komorów - S.L.
Jemioło Adam - Zapole - S.L.
Lis Franciszek - Werynia - S.L.
Salach Walenty - Kolbuszowa Górna - S.L.
Wilk Czesław - Majdan - S.L.
Hajnasiewicz Leon - Kolbuszowa - P.P.R.
Kozicki Marceli - Kolbuszowa - P.P.R.

W przesłanym wykazie "obywateli", z dnia 13 czerwca 1947 roku, chętnych do przesiedlenia są wymienieni:

Sokołów
Dec Jakub lat 48, dwie osoby.
Dec Julia lat 24.
Jarosz Franciszek lat 27, pięć osób.
Chorpała Władysław lat 48, siedem osób plus inwentarz.
Nienadówka
Gwójarz Józef lat 28, dwie osoby.
Krawiec Jan lat 26, cztery osoby.
Wólka Sokołowska
Bęben Jakub lat 40, dwie osoby plus inwentarz.
Trzeboś
Woś Julia, cztery osoby.
Osetek Jan lat 58, cztery osoby plus inwentarz.
Stopyra Józef, pięć osób plus inwentarz.

Ze spisu wynika, że z Nienadówki chęć przesiedlenia wykazało dwie rodziny, w sumie sześć osób. Nazwisko Kołodziej nie budzi moich wątpliwości, jednak nazwisko Gwójarz, już tak, ono w Nienadówce nie występowało i nie występuje. Być może była to rodzina wywodząca się z uchodźców, którzy w okresie okupacji niemieckiej znaleźli w Nienadówce schronienie. Z pewnością nie tylko ja, ale też i śledzący naszą stronę, chętnie poznali by te rodziny bliżej. Miło by było opisać jak potoczyły się ich losy na sanockiej ziemi i czy w rodzinnych przekazach przetrwała wiadomość o Nienadówce. Jeżeli ktoś posiada jakiekolwiek wiadomości i materiały mogące nam w tym pomóc, proszę o kontakt.

przyg: Bogusław Stępień

Comments: 0

Foto zmiany

Losowy album

Zostań współautorem !

Napisz do nas

Repatrianci