Inwentarz nienadowskiej fary

z roku 1669

PIOTR SIDOR

Regestrum Supellectilis Ecclesiae Parochialis Nienadovien[sis] - nieznany inwentarz wyposażenia nienadowskiej fary z roku 1669

Wydawałoby się, że obecnie trudno już o odkrycia nowych źródeł do dziejów Sokołowszczyzny, że niemożliwym jest to choćby z racji w miarę tematycznego przeszukiwania dostępnych archiwów, a jeszcze trudniej byłoby zakładać, że poza nimi istnieją kilkusetletnie dokumenty, które przetrwały niejedną z klęsk, z jakimi zmagać się musieli nasi przodkowie. A jednak założenie takie bywa zwodniczym, bowiem czasem zwykły przypadek połączony z łutem szczęścia mogą sprawić, że przed historykami otworzy się kolejna, nieznana karta księgi dziejów. Tak było i tym razem, kiedy to w ręce autora trafił dokument, którego nazwę przytoczył w tytule. Trafił przypadkiem, wśród wielu pożółkłych kawałków papieru i fragmentów dokumentów, odkupiony wraz z nimi z rąk osoby, która zamierzała spalić "niepotrzebne papierzyska". Brązowo - brunatny, ciemny od zabrudzeń, lekko chropowaty, z dającym się wyraźnie wyczuć pod opuszkami palców żebrowaniem papieru, wyglądał niepozornie, jednak po dłuższej chwili udawało się dostrzec prawie niewidoczny pod warstwami zabrudzeń odręcznie wykaligrafowany napis Regestrum Supellctillis...

* * *

Dokument, któremu zostanie poświęcony niniejszy artykuł, w chwili odnalezienia był złożony, a jak się potem okazało wręcz sklejony z upływu lat na kształt niewielkiego czworokąta o wymiarach około 7,5 x 9 cm i służył prawdopodobnie przez długie dziesięciolecia jako zakładka, najpierw zapewne w całości, a po tem właśnie złożony "na czworo". Po długich zabiegach mających na celu jego rozłożenie i równoczesne odczyszczenie połączone z odgrzybieniem, ukazał się wreszcie w pełnej okazałości, bo tak można chyba ująć fakt, że po wielu dziesięcioleciach przywrócono mu choć w części pierwotny kształt i zbliżony wygląd, oczywiście na tyle, na ile pozwoliły podjęte wobec zachowanego materiału zabiegi.

Wygląd dokumentu wyraźnie wskazuje, że powstał on z jednego, dobrego jakościowo arkusza ręcznie czerpanego papieru o wymiarach około 20,6 x 19,6 cm, który po złożeniu przybrał format używanej jeszcze wówczas "dutki", w efekcie czego powstał dokument o szerokości strony około 10,3 cm i jej wysokości zbliżonej do 19,6 cm. Należy wspomnieć, że w okresie powstania dokumentu format ten wypierany był już powoli przez format folio. Sposób przechowywania i upływ czasu sprawiły, że jego brzegi się zaginały, a z czasem uległy zniszczeniu, na tyle, że szerokość strony zmniejszyła się o ponad 1 cm. Można podejrzewać, że stało się to jeszcze w początkowym okresie istnienia, gdy spis ten stanowił albo część większego dokumentu poprzez jego wszycie, na co mogłyby wskazywać znajdujące się otwory w miejscu złożenia, albo też był włożony do księgi lub zeszytu o zbliżonym formacie, a wówczas znajdujące się na złożeniu karty otwory są jedynie przetarciami grzbietu złożenia. Za takimi prawdopodobnymi sposobami przechowywania spisu przemawiałyby także wyraźne, jeszcze współcześnie, ściemnienia zewnętrznych fragmentów arkusza papieru i wspomniane już jego zniszczenie na obrzeżach. Z racji formy oraz sporządzenia na jednym arkuszu złożonym n a pół na potrzeby spisania wyposażenia, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że był to dokument powstały osobno i o ile stanowił część większej całości, to stało się tak później.

Użyty dla dokumentu arkusz papieru nie posiada żadnych filigranów (znaków wodnych), a jedynie typowe dla ręcznie czerpanych papierów odciśnięcie sita używanego przy jego produkcji. W chwili obecnej, po mimo dokonanego odczyszczenia, nadal widoczne są ślady wielowiekowych zabrudzeń, w kilku miejscach znajdują się plamy atramentowe, które powstały już zapewne po spisaniu inwentarza, na co wskazuje odmienny kolor użytego atramentu, albo też

tuż po ich powstaniu podczas sporządzania spisu próbowano ich wywabienia, co także byłoby racjonalnym wyjaśnieniem innego odcienia. Powstanie zaś największej z plam atramentowych można zdecydowanie łączyć z chwilą dokonanego uzupełnienia inwentarza, poczynionego w kilkanaście lat później. Oprócz plam z atramentu dokument posiada także ślady wskazujące na kilkukrotne poplamienie lub nawet częściowe zalanie go w przeszłości. Warto wspomnieć, że papier, mimo tak wielu lat, nie zawiera

ubytków w swej strukturze będących śladem działalności owadów, a jedynie na powierzchni widoczne są drobne ślady zabrudzeń pozostawione przez insekty. Opisany stan zachowania w większości nie utrudnia możliwości odczytania jego treści.

Spis powstał w dniu 18 lub 19 grudnia 1669 r.¹ i został spisany na trzech stronach przez tę samą osobę. Pismo jest drobne, lecz czytelne. Piszący przyjął metodę w wymienianiu wyposażenia kościoła od rzeczy najcenniejszych (sreber i sreber złoconych oraz srebrzonych przedmiotów drewnianych), wprowadzając do tych pozycji numerację dla każdej z nich. Później spisem objął pozostałe przedmioty ruchome znajdujące się w kościele z wyłączeniem ołtarzy, jednak ze wskazaniem znajdujących się na nich lichtarzy czy pasyjek. Ta część, pomimo różnorodności wykonania sprzętów, została określona jako "Srebro", choć w rzeczywistości określenie to dotyczy wyłącznie pierwszych pozycji. Drugą wyszczególnioną grupą są "Ornaty" i konsekwentnie zawarto w niej wyłącznie spis tych szat liturgicznych. Kolejną pozycję stanowią "Kapy" i "Antepedia". Ostatnia z nich zamyka drugą stronę spisu, a później bez wyszczególnienia rodzaju na stronie trzeciej wymienione są wszystkie pozostałe utensylia będące na wyposażeniu kościoła. W przypadku większej liczby przedmiotów danego rodzaju i typu autor inwentarza podaje ich liczbę, czyniąc to czasem, acz niekonsekwentnie, także z podziałem na stare i nowe.

1. Niepewność dziennej daty wynika z dwóch rozbieżnych informacji zawierających
    datę dzienną. Tuż pod tytułem znajduje się co prawda zapis "Anno Domini 1669
    d. 19 Xbris", ale pod spisem pojawia się data 18 grudnia, jako data, gdy
    inwentarz też został przeglądnięty i zweryfikowany podczas wizytacji
    ks. Wojciecha Włodka.

Warto już teraz wyraźnie wspomnieć, że spis ten jest wyjątkowo dokładny jak na czasy, w których powstawał. Podobnemu dokładnością, a zachowane do dzisiejszych czasów są jedynie powstałe dopiero w wieku XVIII inwentarze sporządzane w trakcie wizytacji szembelowskiej oraz Fredry i Sierakowskiego². Dla porównania, sporządzony przed powstaniem regestru, opis kościoła podczas wizytacji biskupa Piaseckiego z 1646 roku nie zawiera żadnych informacji o tego typu wyposażeniu³ zaś poprzedzająca ją wizytacja Alembeka z roku 1638, zdecydowanie bogatsza jeśli chodzi o skrupulatność i szczegóły, nie zachowała się w tej części choćby w odpisie i trudno dziś jednoznacznie stwierdzić, czy w przypadku Nienadówki wyliczała ona poszczególne elementy wyposażenia kościoła. Kolejna wizytacja - Doenhoffa z 1699 roku, lakoniczna w swej treści jeśli chodzi o spis majątku - w spomina zaledwie o kilku srebrnych przedmiotach zapewne z racji ich wartości⁴.

Staranność i dokładność wyróżniająca się jak na owe czasy została potwierdzona podczas wizytacji, której w parafii dokonywał Albert Włodek, kanonik przemyski, a zarazem prepozyt mościcki. Wyraźnie przemawia za tym poczyniona adnotacja: "Anno Domini 1669 die vero 18 Decembris Regestrum Ecclesia Parochiali Nienadoviensis superius conscriptum diligenter sub tempus visitation is Generalis revidi" poczyniony poniżej odmiennym pismem zapewne przez samego wizytującego⁵. Czwarta strona zawiera dodatkową część spisu, która powstała w dniu 28 marca 1682 r. i jak zaznacza jej autor, którym był ówczesny proboszcz nienadowski Franciszek Stachurski⁶, została dopisana po wizytacji. Fragment

2. Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu [dalej: AA Pr z], sygn. 150, Acta
    visistationis Genrealis, Status Modernus Ecclesiae Parochialis & Beneficy
    Nienadovien[sis] fideliter pro visitatione Generali Die 19^no Mensis 7^bris Anno Dni
    1721^mo preacta Consriptus, Invenatarium suppellectilis sacrae [dalej: AV
    1720-1722], s. 2221-2223, rps; AA Prz, sygn. 160, Monumentum Laboris
    Apostolici sub Magno (...) ^noVisistatio Gnalis Ecclearum in Decantaibus
    Iaroslavien., Crosnen., Lezaysc. Ressovien. (...), Status Eccleasiae Parochialis,
    in Villa Nienadowka pro Visistatione illius Gnali (...) [dalej: AV 1727], k. 268-27lv,
    rps; AAPrz , sygn. 169, Status et Visitatio ecclesiarum in dekanatu Leźajscensi
    per R. D. Venceslaum Sierakowski Ep. Prem. A. D. 1744, Nienadowka villa
    Haereditaria Illustrissimi Lubomirski S.R.I. Principis Capitanei Holsztynensis
    Visiatata die 27^mo July A. 1744^to, Opisanie Kościoła Farnego w Nienadowce
    Supellectilis ejusdem, iako też y Budynków wszelkich podczas Wizyty
    Generalnej [dalej: AV 1744], k.78-86v, rps.
3. AA Prz, sygn. 64, Acta Actorum, Causarum, erectionum, Fundationum,
    Prouińionum, Obligationum, Institutionum, Resignationum ac aliorum rerum
    (...), [dalej: AV 1646], k. 197v-198, rps.
4. AA Prz, sygn. 155, Visistatio Generalis..., Decantus Lezayscensis Anno 1699^no
    die 4^to 7^bris, Ecclesiae in villa Nienadowka [dalej: AV 1699], k. 142v, rps.
5. Zbiory autora [dalej AA], Regestrum Supellectilis Ecclesiae Parochialis
    Nienadoviensis, k. l- lv, rps.
6. Franciszek Stachurski był czwartym znanym proboszczem nienadowskim, który
    swoje obowiązki wypełniał w latach 2. połowy XVII wieku. Wiadomości o nim są
    nader skąpe i pozwalają właściwie streścić jego życiorys w kilku zdaniach i kilku
    datach. Wiemy, że około roku 1660 był wikarym w podprzemyskiej parafii
    Rokietnica i w tym też roku wymieniany był jako komendarz w nieodległej nam
    Woli Zarczyckiej. W kolejnym roku - 1661 - pełnił też funkcję komendarza
    w Żołyni. Z parafią nienadowską związał się na ponad 20 lat od chwili jego
    instytuowania na stanowisko proboszcza, które miało miejsce w dniu 18 maja
    1665 r. Wedle danych zgromadzonych w aktach Archiwum Archidiecezjalnego
    w Przemyślu wypełniał on swoje obowiązki do co najmniej roku 1671, jednak
    dzięki zachowanym w archiwum parafii Nienadówki kronikom wiadomo, że
    spędził on na stanowisku proboszcza jeszcze kolejnych 13 lat, aż do roku 1684.
    Por. Kociubiński, s. 626; Archiwum Państwowe w Rzeszowie, Archiwum prof.
    Andrzeja Dańczaka z Sokołowa Młp., sygn. 832/38 Parafie - wypisy źródłowe
    dotyczące dziejów parafii w Sokołowie, s. 138.

Fragment ten charakteryzuje się już zdecydowanie mniej starannym pismem i był pisany mniej wprawną ręką, a także użyto gorszej jakości atramentu charakteryzującego się jaśniejszą barwą i mniejszą gęstością.

W swej treści inwentarz oddaje nam znakomitą i nieocenioną przysługę w poznaniu bogatego, jak na czasy nieszczęść i smutku XVII wieku, wyposażenia kościoła nieodległej od Sokołowa wioski. Najistotniejszą wartość stanowiły przedmioty wymienione w części pierwszej spisu, gdzie sporządzający inwentarz wśród wyliczanych sreber umieścił:⁷

1. Monstrancję w części złoconą i ze złoconym Melchizedekiem⁸,
2. Kielich cały pozłacany z pateną,
3. Kielich częściowo złocony z zewnątrz i ze złoconym wnętrzem
     (także z pateną),
4. Puszkę wewnątrz wyzłacaną,
5. Nowy krzyż z pozłacanym wyobrażeniem Chrystusa,
6. Pacyfikał wykonany z drewna jednak pokryty warstwą srebra,
7. Puszkę (pixies) "pro infirm is" (przeznaczoną do przenoszenia
     Najświętszego Sakramentu dla chorych) wykonaną ze srebra, lecz
     złoconą w środku,
8. Łyżeczkę srebrną do trybularza⁹,
9. Krzyżyk srebrny na obrazie Panny Maryi,
10. Korale ze złoconym krzyżykiem.

W posiadaniu nienadowskiej parafii znajdowało się aż 14 ornatów
      w sześciu kolorach¹⁰:
I. ornaty białe:
      - adamaszkowy ze stułą i manipularzem¹¹,
      - bogato zdobiony "pasmaszkami" i "złotemi pasamonami"¹² -
        bezużytecznymi,
      - zdobiony czarnymi paskami, najprawdopodobniej w postaci obszyć i
        naszyć, wraz ze stułą i manipularzem w komplecie,
      - w bardzo złym stanie stary adamaszkowy¹³ z brunatną kolumną
        (w postaci szerokiego pasa) ze stułą i manipularzem,
      - zdobiony kolumną czerwoną przetykaną złotem i z naszytymi
        aksamitnymi kwiatami także ze stułą i manipularzem;

II. ornaty czerwone:
      - adamaszkowy z zielonymi dodatkami w komplecie ze stułą i
        manipularzem,
      - półatłasowy z białą kolumną,
      - kamchowy z różnymi kwiatami, z kolumną z płótna nędzowego i
        obszyty zielonymi pasamonami (w komplecie stuła i manipularz),
      - burkatelowy z złotymi kwiatami,
      - "staroświecki" aksamitny z kolumną adamaszkową;

III. ornaty czarne:
      - adamaszkowy z "pasamonem szychowym"¹⁴
      - stary tabinowy¹⁵ w paski aksamitne z "wąskiem pasamonem
        czarnem;

IV. pozostałe ornaty:
      - zielony burkatelowy "na białym dnie z pasamonami szychowemi",
      - brunatny adamaszkowy ze kolumną w kolorze białym, zniszczony
        czasem.

7. AA, Regestrum Supellectilis Ecclesiae Parochialis Nienadovien[sis], k. 1.
8. Inaczej lunulla - ruchoma część monstrancji posiadająca budowę metalowej
     oprawki w kształcie najczęściej półksiężyca, w którym umieszczana jest hostia
    - Najświętszy Sakrament wystawiony w monstrancji lub przechowywany
     w kustodii.
9. Inaczej kadzielnica - metalowa szkatuła umocowana na łańcuszkach i
     zamykana przykrywką przesuwającą się wzdłuż łańcuszków, w której
     umieszcza
     się metalowy koszyczek (kociołek) wypełniony rozżarzonymi bryłkami
     węgla drzewmego, aby na nie sypać kadzidło.
10. AA, Regestrum Supellectilis, k. lv.
11. Manipularz - jeden z elementów stroju liturgicznego w postaci długiego,
     ozdobionego haftami pasa materiału, lekko rozszerzającego się na końcach
     (zszytych razem), noszony na lewym przedramieniu.
12. Zwrot używany do określenia większości włókienniczych wyrobów
     pasamonicznych. Przybierały one najczęściej formę różnej grubości i
     szerokości taśmy lub ozdobnego sznura, którymi obszywano brzegi szat ale
     także jako wzmocnienie krawędzi materiału. W śród znanych pasamonów
     można wyliczyć różnej formy i wielkości taśmy, wstążki, koronki, borty, krajki,
     galony, frędzle, sutasze, pompony, ozdobne i plecione sznury, wisiory
     (chwosty), oplatane guziki i guzy, a także służące jako zapięcia pętlice. Do ich
     wyrobu używano zwykle jedwab i nici metalowe, choć zdarzały się wyroby
     wykonane z lnu, bawełny, włosia i wełny, a również i innych. Jako element szat
     liturgicznych zaczęły być używane już w średniowieczu.
13. Adamaszek - to rodzaj tkaniny żakardowej dwustronnej, zwykle wykonanej
     z jedwabiu poprzez wykonanie splotów atłasowych i skośnych, w wyniku
     których powstaje matowy wrzór na błyszczącym tle (lub odwrotnie).
     Adamaszki wykonywano także z lnu, choć było to jednak sporadyczne. Materiał
     ten wykonany z jedwabiu był używany często do wykonywania kosztownych
     szat liturgicznych, zaś adamaszek lniany, o ile był spotykan y wśród bielizny
     kościelnej, to w postaci bielizny kielichowej i obrusów;
14. Płótno szychowe - rodzaj przędzy lnianej lub bawełnianej obszywanej lub
     wyszywanej paseczkiem - nicią miedzianą srebrną/posrebrzaną lub
     złotą/pozłacaną. Szych - określenie samej nici lub drutu do wykonywania lub
     obszywania galonów, haftów.
16. Jeden z gatunków tkanin jedwabnych, wyróżniający się złotawym połyskiem.
     Najbardziej zbliżona do niego jest tkanina znana jako mora, której używa się
     choćby do wykonania wstęg dla orderów7 i odz naczeń oraz pasów do sutanny
     dla papieża i kardynałów.

Z wyliczonych dwóch kap w użyciu była tylko jedna - burkatelowa w czerwonym kolorze z zielonymi "listwami". Druga, której najprawdopodobniej stan zachowania nie pozwalał na użycie, była uszyta z czarnego płótna i posiadała "listwy" wykonane z nędzowego płótna¹⁶.

Kolejne miejsce w sporządzonym spisie zajmują antepedia¹⁷, których w kościele było 6 sztuk, w tym 5 wykonanych z płótna nędzowego (czerwone, białe, czerwono-białe, czerwone floryzowane oraz dwukolorowe - z jednej strony białe, a z drugiej czerwone)¹⁸.

W kościele, oprócz wymienionych wyżej szat liturgicznych i bielizny kościelnej, znajdowało się także¹⁹:

    - aż 40 różnych obrusów (choć brak jest
       dokładniejszych danych, z jakiej były
       wykonane tkaniny),
    - 3 humerały²⁰ dobrej jakości,
    - 2 niciane pasy,
    - 13 ręczników,
    - 14 alb (w tym 3 nowe, z których jedna była
       podarunkiem od szlachcianki - pani
       Szenderowskiej, wyróżniała się wśród
       pozostałych ozdobnym szyciem),
    - 4 tuwalnie²¹,
    - 3 komeżki,
    - 3 duże komże (w tym jedna nowa),
    - 1 sztuka bawełnicy²²,
    - 6 korporałów²³,
    - 27 puryfikatoriów²⁴,
    - 9 różnych burs²⁵,
    - 13 pal²⁶,
    - 16 welonów,
    - 4 szyrzynki²⁷,
    - 6 różnych herbów na płótnie kitajkowym,²⁸,
    - 2 okrycia - namioty na puszkę,
    - 6 chorągiewek,
    - 4 stuły dodatkowe poza wymienionym i
       razem z ornatami w tym jedna nowa ze
       złotogłowiu.

16. AA, Regestrum Supellectilis, k. lv.
17. Zasłona lub zakrycie podstawy ołtarza.
18. AA, Regestrum Supellectilis, k. lv.
19. AA, Regestrum Supellectilis, k. 2.
20. Humerał - podłużna chusta wykonana z płótna, która jest jednym z elementów stroju

       liturgicznego. Jej zadaniem jest okrycie szyi i ramion noszącego albę. Jest zawiązywana
       na piersiach duchownego.
21. Pojęcie używane na określenie szerokiego pasa materiału, np. welonu, chusty, ręcznika
       czy też obrusu. W tym przypadku użyte zapewne dla określenia płótna w formie welonu
       okrywającego ramiona kapłana.
22. Dużych rozmiarów fragment płótna wełnianego.
23. Chusta z białego, najczęściej lnianego płótna, obramowana haftem, w kształcie
       niewielkiego kwadratu używana podczas liturgii w czasie konsekracji w charakterze
       obrusu, na którym leżą naczynia liturgiczne.
24. Puryfikaterz - kawałek płótna (o funkcji jakby ręczniczka) służący do puryfikacji
       kielicha, jego wycierania podczas udzielania komunii wiernym (o ile udzielana jest pod
       dwiema postaciami), a także oczyszczania pateny.

Kolejną grupą wyposażenia są księgi kościelne. Wśród nich wymieniono: 2 mszały, 1 mały mszał rekwialny, 2 agendy oraz nowy psałterz²⁹. Dodatkowo wśród kościelnych sprzętów wyliczono: 7 dzwonków, żelazo do wycinania opłatków, stary mosiężny turybularz (kadzielnicę), miedziany kociołek znajdujący się w chrzcielnicy, stary miedziany kociołek używany podczas aspersji³⁰, cynowy chryzmał, ampułkę cynową oraz 4 sztuki jedwabnic³¹ do ubierania ołtarzy. W śród tych sprzętów wymieniona jest także „capsula do chorych”, którą było zapewne zamykane naczynie bądź szkatułka służące do umieszczenia komunii dla chorego³². Dzięki skrupulatności inwentaryzującego wiemy także, że dzwonnica kościelna więziła w sobie 3 duże dzwony, a kościół był dodatkowo wyposażony w sygnaturkę³³.

W trzynaście lat później, w marcu 1682 roku, rządca nienadowskiej parafii dokonał uzupełnienia spisu, dopisując do niego: 10 prostych obrusów, 3 małe komeżki, 2 tuwalnie "z zapasem", 5 korporałów, 2 białe bursy, 2 palia, 2 welony z dodatkami jedwabnymi, 1 biały pas, 6 prostych ręczników, 6 prostych humerałów, 6 fartuszków (3 małe i 3 większe). Wspomina też o nowym ornacie o wielu kolorach z białą kolumną z nędzowego płótna, który wraz ze stułą i manipularzem został podarowany od mieszkańca Nienadówki - niejakiego "Kustri" (zapewne Kustry)³⁴.

25. Bursa - kwadratowa, sztywna torebka, z jednej strony otwarta, służąca do
       przechowania korporału, używana w tej formie i kształcie od co najmniej
       XVI wieku.
26. Palia, palka - sztywne, wykonane najczęściej z tektury obszytej płótnem lub
       sztywnego, podwójnie złożonego materiału, kwadratowe przykrycie na kielich
       podczas liturgii eucharystycznej.
27. Niewielkich rozmiarów kawałki płótna (np.: małe chusty).
28. Kitajka - rodzaj gładkiej, cienkiej i stosunkowo dość gęstej tkaniny jedwabnej,
       wykonanej splotem płóciennym, z reguły jednobarwna lub delikatnie
       mieniąca się.
29. AA, Regestrum Supellectilis, k. 2
30. Eucharystyczny akt pokuty, który polega na pokropieniu przez duchownego
       wodą święconą zgromadzonych wiernych.
31. Sztuka płótna lub dużych rozmiarów fragment płótna jedwabnego.
32. AA, Regestrum Supellectilis, k. 2.
33. Tamże.
34. Tamże, 2v.

Tak sporządzony inwentarz daje nam obraz świątyni nienadowskiej urządzonej z pewnym bogactwem i przepychem, jak na małą, wiejską świttynię. Pozwala też poznać jej stan materialny sprzed straszliwego najazdu tatarskiego z roku 1672, kiedy to hordy tatarskie zniszczyły i złupiły wieś i mogły ich łupem stać się także paramenty liturgiczne, a także poprzedza okres nieszczęść czasu wojen pierwszej dekady XVIII wieku. Jednak dzięki tak dokładnym informacjom o wyposażeniu oraz późniejszemu o kilkanaście lat dopisków można śmiało stwierdzić, że ów najazd tatarski z roku 1672 nie dokonał właściwie żadnego s pustoszenia w tej części majątku nienadowskiej parafii. Gdyby bowiem nastąpiły jakiekolwiek zmiany, zapewne w spisie odnotowane byłyby takowe informacje, ewentualnie autor, dopisując nowe pozycje wykreśliłby te, które stały się nieaktualne. Takie stwierdzenie potwierdzają kolejne spisy inwentarza z roku 1699 (dla sreber kościelnych) oraz 1722 i 1744 roku dla całości wyposażenia³⁵. Opisy zawarte w nich pozwalają z łatwością ustalić, że najcenniejsze wyposażenie w znakomitej większości dotrwało do co najmniej połowy XVIII wieku, tak więc włodarze nienadowskiej parafii zapewnili im bezpieczne miejsce w czasie niepokojów.

* * *

Dla wielu z nas, którym podczas porządkowania swych domów, a w szczególności strychów zapewne nie raz przyszło już stanąć przed wyborem i podjęciem decyzji, co zrobić ze znajdującymi się tam "starociami" niech ten krótki artykuł stanie się bodźcem dla zaprzestania nieprzemyślanego i bezsensownego, a przy tym jakże często przypadkowego niszczenia cennych śladów historii naszej rodzinnej ziemi i spowoduje, że nim zdecydują Państwo o losie starych "niepotrzebnych szpargałów i papierów" poświęcą im Państwo chwilę, przeglądając je, pomimo, że jest to często monotonna i nużąca czynność.

35. AAPrz, AV 1720-1722, s. 2221-2223; AAPrz,
AV 1727, k. 270-271v; AAPrz, AV 1744, k,78-S6v.

przyg. Bogusław Stępień

Log out | Edit

Foto zmiany

Losowy album

Zostań współautorem !

Napisz do nas

Inwentarz nienadowskiej fary

Regestrum Supellectilis Ecclesiae Parochialis Nienadovien[sis] - nieznany inwentarz wyposażenia nienadowskiej fary z roku 1669